Ένας σπάνιος συνοριακός λίθινος δείκτης από την περίοδο της Τετραρχίας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας περιέχει δύο άγνωστα τοπωνύμια

Η επιγραφή, με και χωρίς επισήμανση των γραμμάτων. [Credit: T. Rogovski] Αρχαιολόγοι του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ έφεραν στο φω...

Η επιγραφή, με και χωρίς επισήμανση των γραμμάτων. [Credit: T. Rogovski]

Αρχαιολόγοι του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ έφεραν στο φως έναν σπάνιο τετραρχικό συνοριακό λίθο στην τοποθεσία Abel Beth Maacah, που βρίσκεται στο βόρειο Ισραήλ. Το αξιοσημείωτο αυτό εύρημα ρίχνει φως στις διοικητικές πρακτικές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Διοκλητιανού, αποκαλύπτοντας λεπτομέρειες σχετικά με την οργάνωση των εδαφικών συνόρων, την ιδιοκτησία γης και τα οικιστικά πρότυπα στην περιοχή.

Επιπλέον, η ανακάλυψη παρέχει νέες πληροφορίες για την ιστορική γεωγραφία και το κοινωνικοοικονομικό τοπίο του ρωμαϊκού Λεβάντε, συμπεριλαμβανομένων δύο άγνωστων μέχρι σήμερα τοπωνυμίων.

Η ανασκαφή, με επικεφαλής την καθηγήτρια Naama Yahalom-Mack και τη δρα Nava Panitz-Cohen του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας του Εβραϊκού Πανεπιστημίου, μαζί με τον καθηγητή Robert Mullins του Πανεπιστημίου Azusa Pacific, έφερε στο φως μια πλάκα βασάλτη με ελληνικούς χαρακτήρες. Το κείμενο, που αποκρυπτογραφήθηκε από τον Δρ Avner Ecker και τον καθηγητή Uzi Leibner, ενισχύει την κατανόηση των φορολογικών και εδαφικών μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε ο Διοκλητιανός στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ., όταν καθιέρωσε ένα σύστημα διακυβέρνησης γνωστό ως Τετραρχία.

Αεροφωτογραφία του Abel Bet Maacah με κατεύθυνση προς τα νοτιοανατολικά. [Credit: Robert Mullins / Ανασκαφές Tel Abel Beth Maacah]

Ο μιλιοδείκτης, που αρχικά είχε σχεδιαστεί για να οριοθετεί τα γεωργικά όρια μεταξύ των χωριών, αποτελεί ένα απτό απομεινάρι της διοικητικής αναδιοργάνωσης που καθόρισε την Τετραρχία. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία χωρίστηκε σε τέσσερις περιφέρειες, οι οποίες διοικούνταν από δύο ανώτερους αυτοκράτορες (augusti) και τους δύο κατώτερους συναδέλφους τους (caesares).

Ο λίθος, που βρέθηκε σε ένα πλαίσιο επαναχρησιμοποίησης κατά την περίοδο των Μαμελούκων, περιλαμβάνει αναφορές σε έναν αυτοκρατορικό λογοκριτή ή επιθεωρητή, το όνομα του οποίου εμφανίζεται τεκμηριωμένα για πρώτη φορά. Αναφέρει επίσης δύο άγνωστα προηγουμένως χωριά: Tirthas και Golgol, που ενδεχομένως συνδέονται με τοποθεσίες που εντοπίστηκαν τον 19ο αιώνα κατά τη διάρκεια της έρευνας της Δυτικής Παλαιστίνης.

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η αφθονία παρόμοιων σημάτων στην κοιλάδα Χούλα και τα περίχωρά της υποδηλώνει υψηλό επίπεδο διοικητικού ελέγχου και εστίαση στην τυποποίηση της φορολογίας. Αυτός ο έλεγχος εξασφάλιζε ότι η γη οριοθετούνταν σωστά, διευκολύνοντας την εφαρμογή των φορολογικών μεταρρυθμίσεων του Διοκλητιανού. Τα μέτρα αυτά όχι μόνο βελτιστοποίησαν την είσπραξη των φόρων αλλά και προώθησαν τη σταθερότητα σε μια ολοένα και πιο εκτεταμένη και ποικιλόμορφη αυτοκρατορία.

Χάρτης των λίθινων ορίων στη βόρεια κοιλάδα Hula. [Credit: R. Sabar]

Η ανακάλυψη αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο οι αυτοκρατορικές πολιτικές επηρέασαν τις αγροτικές κοινότητες στο βόρειο Ισραήλ. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι μεταρρυθμίσεις του Διοκλητιανού αποσκοπούσαν στην ελάφρυνση των οικονομικών πιέσεων μέσω μιας πιο δίκαιης ανακατανομής των φόρων, ενώ παράλληλα επιβάρυναν σημαντικά τους μικρούς γαιοκτήμονες.

Πράγματι, οι σύγχρονες ραββινικές παραδόσεις αναφέρονται στις κακουχίες που επέβαλε ο αυτοκράτορας στην περιοχή αυτή, παρέχοντας πρόσθετο πλαίσιο για την ερμηνεία των επιγραφών.

Ο καθηγητής Uzi Leibner υπογράμμισε τη σημασία της ανακάλυψης, σημειώνοντας ότι οι δείκτες αυτοί προσφέρουν μια απτή σύνδεση με τη ζωή εκείνων που έζησαν κάτω από αυτά τα πολύπλοκα συστήματα πριν από σχεδόν δύο χιλιετίες. Ο Δρ Avner Ecker τόνισε επίσης πώς τα πρόσφατα εντοπισμένα τοπωνύμια και τα αυτοκρατορικά πρόσωπα που καταγράφονται στην επιγραφή διευρύνουν σημαντικά την κατανόησή μας για τη ρωμαϊκή γεωγραφία και διοίκηση στο Λεβάντε.

Ο συνοριακός δείκτης από το Abel Beth Maacah προστίθεται σε ένα μοναδικό σώμα περισσότερων από 20 συνοριακών λίθων που ανακαλύφθηκαν στην περιοχή, αποκαλύπτοντας την αλληλεπίδραση μεταξύ των αυτοκρατορικών πολιτικών και των τοπικών οικιστικών προτύπων. Το συγκεκριμένο εύρημα ενισχύει την ιδέα ότι η βόρεια κοιλάδα Χούλα φιλοξενούσε μια πυκνή συγκέντρωση μικρών, ανεξάρτητων γαιοκτημόνων, οι οποίοι πιθανόν αντιμετώπιζαν μοναδικές προκλήσεις υπό την πίεση των ρωμαϊκών διοικητικών μεταρρυθμίσεων.

Πηγή: LBV Magazine