Κατάδεσμος που βρέθηκε σε τάφο της ρωμαϊκής εποχής στη Γαλλία στοχεύει τους εχθρούς επικαλούμενος τον θεό Άρη

Ένας σκελετός που βρέθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών κάτω από ένα ιστορικό νοσοκομείο στην Ορλεάνη της Γαλλίας, έχει έναν κατάδεσμο ανάμεσα ...

Ένας σκελετός που βρέθηκε κατά τη διάρκεια ανασκαφών κάτω από ένα ιστορικό νοσοκομείο στην Ορλεάνη της Γαλλίας, έχει έναν κατάδεσμο ανάμεσα στα πόδια του. [Credit: Service Archéologie Orléans (SAVO)]

Αρχαιολόγοι στη Γαλλία ανακάλυψαν δεκάδες τάφους ανδρών της ρωμαϊκής εποχής που είχαν ταφεί με κατάδεσμους (πινακίδες με κατάρες), τουλάχιστον ένας από τους οποίους ήταν γραμμένος σε μια εξαφανισμένη γλώσσα.

Οι ανασκαφές κάτω από ένα νοσοκομείο του 18ου αιώνα στην πόλη της Ορλεάνης, περίπου 120 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Παρισιού, αποκάλυψαν περισσότερες από 60 ταφές τοποθετημένες σε μία μόνο σειρά κατά μήκος ενός τοίχου. Το νεκροταφείο, το οποίο χρονολογείται από τα τέλη του 1ου αιώνα μ.Χ. έως τις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ., ήταν άτυπο για την εποχή αυτή, επειδή οι ταφές ήταν σκαμμένες σε μια σειρά, δεν υπήρχαν γυναίκες ή παιδιά, υπήρχαν ίχνη ζωγραφισμένων ξύλινων φέρετρων και δεν υπήρχαν καύσεις. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι νεκροί ανήκαν σε μια συγκεκριμένη ομάδα, όπως μέλη του ίδιου επαγγέλματος, σύμφωνα με την Αρχαιολογική Υπηρεσία της Ορλεάνης, η οποία ανέσκαψε τον χώρο.

Ακόμη πιο ασυνήθιστη ήταν η ανακάλυψη 21 κατάδεσμων (πλακών με κατάρες), οι οποίες είναι μικρές, τυλιγμένες μολύβδινες πλάκες με επιγραφές πάνω τους.

Γνωστές και με τον λατινικό όρο «defixiones», οι κατάδεσμοι έχουν βρεθεί σε ολόκληρο τον αρχαίο μεσογειακό κόσμο. Αυτά τα λεπτά φύλλα μολύβδου χρησιμοποιούνταν για να μιλούν στους θεούς. Κάποιος έγραφε μια κατάρα ή μια ευχή, τρυπούσε την πινακίδα με ένα καρφί και την τοποθετούσε στο έδαφος μέσω ενός τάφου ή ενός πηγαδιού.

Ένας μολύβδινος κατάδεσμος που βρέθηκε σε νεκροταφείο της ρωμαϊκής εποχής στην Ορλεάνη της Γαλλίας, πριν ξετυλιχτεί.
[Credit: Service Archéologie Orléans (SAVO))]

Μέχρι στιγμής, οι αρχαιολόγοι μπόρεσαν να μελετήσουν λεπτομερώς μία από τις πινακίδες και ανακάλυψαν ότι περιείχε μια επιγραφή στα Γαλατικά, μια εξαφανισμένη κελτική γλώσσα.

Ο άνδρας στον τάφο F2199 θάφτηκε με μια πλάκα κατάρας ανάμεσα στα πόδια του, δίπλα σε ένα θρυμματισμένο αγγείο και αρκετά νομίσματα. Αφού ανασύρθηκε η πλάκα από τον τάφο, ένας ειδικός στις τεχνικές αποκατάστασης επεξεργάστηκε χημικά τη λεπτή πλάκα μολύβδου για να την προστατεύσει από τη διάβρωση. Στη συνέχεια, ελήφθησαν φωτογραφίες με τη χρήση απεικόνισης μετασχηματισμού ανάκλασης, η οποία παρήγαγε μια σαφή εικόνα του ξετυλιγμένου δισκίου. Στη συνέχεια, πρόσθετοι εμπειρογνώμονες έπιασαν δουλειά αποκρυπτογραφώντας τη λατινική καλλιγραφική επιγραφή και μεταφράζοντας τις γαλατικές λέξεις.

Ο Pierre-Yves Lambert, ειδικός στην κέλτικη γλωσσολογία του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας, πρότεινε ότι ο κατάδεσμος του τάφου F2199 είναι αφιερωμένος στον «Mars Rigisamu», που στα γαλατικά σημαίνει «Άρης ο Βασιλικός» ή ο ρωμαϊκός θεός του πολέμου. Η επιγραφή κατονομάζει διάφορα πρόσωπα - τόσο στα λατινικά όσο και στα γαλατικά - που θα στοχοποιηθούν από την κατάρα για τις άδικες πράξεις τους.

Ένας κατάδεσμος που έχει ξετυλιχτεί, με επικαλυπτόμενη μεταγραφή του χειρόγραφου κειμένου. [Credit: Service Archéologie Orléans (SAVO)]

Ενώ η γαλατική γλώσσα συνέχισε να χρησιμοποιείται για αρκετούς αιώνες μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση της περιοχής, σπάνια καταγραφόταν - έτσι οι κατάδεσμοι δίνουν ήδη σημαντικά νέα παραδείγματα αυτής της εξαφανισμένης γλώσσας.

Ένα δεύτερος κατάδεσμος υποβλήθηκε σε τομογραφία με ακτίνες Χ σε μια προσπάθεια να δούμε το εσωτερικό του χωρίς να το ξετυλίξουμε. Το διπλωμένο εσωτερικό έχει σαρωθεί, αλλά η μολύβδινη πινακίδα δεν έχει ακόμη ουσιαστικά ξετυλιχτεί.

Η αρχαιολογική ανασκαφή στον χώρο θα ολοκληρωθεί στο τέλος του μήνα και οι αρχαιολόγοι θα προβούν σε περαιτέρω εργαστηριακή ανάλυση όλου του υλικού που αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια της ανασκαφής.

Πηγή: Live Science