Οι κρυμμένοι Θεοί του Πόντου: Τα αγαλματίδια του Διονύσου και του Πάνα τραβούν τα φώτα της δημοσιότητας καθώς συνεχίζεται η ανασκαφή

Ειδώλια του Διονύσου, του Πάνα και αιγοειδή αγγεία που συνδέονται με διονυσιακές τελετές.  [Credit: Επαρχιακή Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρι...

Ειδώλια του Διονύσου, του Πάνα και αιγοειδή αγγεία που συνδέονται με διονυσιακές τελετές.
 [Credit: Επαρχιακή Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού Ordu]

Οι ανασκαφές θα συνεχιστούν την επόμενη εβδομάδα στο αρχαίο κάστρο Kurul στα Κοτύωρα (σημερινή ονομασία Ordu), τον πρώτο επιστημονικά ανασκαμμένο αρχαιολογικό χώρο στην περιοχή της Ανατολικής Μαύρης Θάλασσας της Τουρκίας.

Πρόσφατες και παλαιότερες ανακαλύψεις συνεχίζουν να φωτίζουν την ιερή και πολιτική ζωή του ελληνιστικού ποντιακού βασιλείου, με εντυπωσιακούς δεσμούς με τη λατρεία του Διονύσου και τον βασιλικό προστάτη του: τον βασιλιά Μιθριδάτη ΣΤ' Ευπάτορα.

Υπό την καθοδήγηση του τουρκικού Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και με την υποστήριξη του Μητροπολιτικού Δήμου Ordu, ο χώρος βρίσκεται υπό συστηματική ανασκαφή από το 2010. Η ανασκαφή, που εισέρχεται τώρα στην 16η σεζόν της, έχει φέρει στο φως περισσότερα από 5.000 αντικείμενα -συμπεριλαμβανομένου του περίφημου αγάλματος της Μητέρας Θεάς Κυβέλης, που χρονολογείται πριν από περίπου 2.100 χρόνια.

«Το Κάστρο Kurul είναι εξαιρετικό, επειδή φιλοξένησε έναν μόνο αρχαίο πολιτισμό, επιτρέποντάς μας να εξερευνήσουμε αδιάλειπτα πολιτιστικά στρώματα», σημείωσε ο Uğur Toparlak, Διευθυντής Πολιτισμού και Τουρισμού του Ordu. «Δεν πρόκειται μόνο για ένα μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά και για ένα σπάνιο αρχαιολογικό παράθυρο στη θρησκευτική και πολιτική ζωή».

 [Credit: Επαρχιακή Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού Ordu]

Μια διονυσιακή λατρεία στα βουνά του Πόντου

Τα προηγούμενα χρόνια, οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν μια ομάδα ειδωλίων από τερακότα σε χώρο που πιστεύεται ότι ήταν τελετουργικός ή ναός. Το σύνολο περιλαμβάνει έναν νεαρό Διόνυσο, τον ποιμενικό θεό Πάνα και τελετουργικά σκεύη σε σχήμα κατσίκας - όλα ενδεικτικά των πρακτικών της διονυσιακής λατρείας. Αυτές οι φιγούρες, που πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν σε ιερές τελετές, αντανακλούν τον βαθιά ριζωμένο πνευματικό πολιτισμό που κάποτε ευδοκιμούσε στην περιοχή.

Αυτό που καθιστά την ανακάλυψη ιδιαίτερα σημαντική είναι η πιθανή σύνδεσή της με τον βασιλιά Μιθριδάτη ΣΤ' Ευπάτορα, τον περίφημο ηγεμόνα του βασιλείου του Πόντου (120-63 π.Χ.), ο οποίος ταύτισε σκόπιμα τον εαυτό του με τον θεό Διόνυσο - ένας πολιτικός και θρησκευτικός ελιγμός που τον τοποθετούσε τόσο ως θνητό βασιλιά όσο και ως θεϊκό παράγοντα αναγέννησης, μεταμόρφωσης και δύναμης.

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά ιστορικά στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή την ταυτότητα προέρχεται από μια επιγραφή στη Δήλο, που χρονολογείται στο 94/93 π.Χ., στην οποία ο Δικαίος, ιερέας του Σαράπιδος, έκανε μια αφιέρωση εκ μέρους των Αθηναίων, των Ρωμαίων και ρητά του «Βασιλιά Μιθριδάτη Ευπάτορα Διόνυσο». Η συγχώνευση βασιλιά και θεού δεν ήταν μεταφορική - ήταν δημόσια, επίσημη και στρατηγική. Ο Μιθριδάτης αυτοχαρακτηριζόταν ως απελευθερωτής της Ανατολής από τη ρωμαϊκή κυριαρχία, χρησιμοποιώντας τον συμβολικό ρόλο του Διονύσου ως θεότητας που περνάει τα σύνορα και αντιστρέφει τον κόσμο για να νομιμοποιήσει την εξουσία του.

«Η εύρεση όχι μόνο της Κυβέλης, της αρχαίας θεάς μητέρας της Ανατολίας, αλλά και τελετουργικών αντικειμένων συνδεδεμένων με τον Διόνυσο και τον Πάνα, προσδίδει σε αυτή την περιοχή έναν μυθολογικό πλούτο που σπάνια συναντάται στη βόρεια Ανατολία», εξήγησε ο επικεφαλής της ανασκαφής καθηγητής Dr. Süleyman Yücel Şenyurt του Πανεπιστημίου Gazi.

 Αιγοειδές θραύσμα αγγείου.
[Credit: Επαρχιακή Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού Ordu]

Κάστρο Kurul: Γεφύρωση της Φύσης, της Ιστορίας και της Μυθολογίας

Το κάστρο Kurul που χρονολογείται πριν από περίπου 2.300 χρόνια,  έχει θέα στη Μαύρη Θάλασσα από μια δραματική κορυφογραμμή κοντά στην περιοχή Altınordu του Ordu. Χτισμένο κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Μιθριδάτη ΣΤ', το κάστρο δεν εξυπηρετούσε μόνο στρατιωτικές λειτουργίες, αλλά φαίνεται ότι φιλοξενούσε σημαντική θρησκευτική δραστηριότητα συνδεδεμένη με τα διονυσιακά μυστήρια.

«Οι προετοιμασίες για τη φετινή ανασκαφή έχουν ολοκληρωθεί. Μόλις ολοκληρωθούν οι προσπάθειες συντήρησης και ανάπτυξης του χώρου, στοχεύουμε να ανοίξουμε το κάστρο Kurul στο κοινό», δήλωσε ο Toparlak. «Το Ordu είναι εδώ και καιρό γνωστό για τη φυσική του ομορφιά - αλλά τώρα, θα λάμψει και μέσα από την αρχαία πολιτιστική του κληρονομιά».

Με αρχαιολογικά ευρήματα περιφερειακής και διεθνούς σημασίας, το Κάστρο Kurul είναι έτοιμο να γίνει ένας σημαντικός προορισμός για όσους επιθυμούν να εξερευνήσουν τη συναρπαστική διασταύρωση του μύθου, της μοναρχίας και του ιερού χώρου.

Πηγή: ArkeoNews