Η ζωή στη νεολιθική Ευρώπη σύμφωνα με μια μασημένη τσίχλα

Γενετικό υλικό ανθρώπων και υπολείμματα τροφών βρέθηκαν σε μασημένη ρητίνη ηλικίας 6.000 ετών. Η ρητίνη σημύδας, το αρχαιότερο συνθετικό υλι...

Γενετικό υλικό ανθρώπων και υπολείμματα τροφών βρέθηκαν σε μασημένη ρητίνη ηλικίας 6.000 ετών.

Η ρητίνη σημύδας, το αρχαιότερο συνθετικό υλικό που γνωρίζουμε, χρησιμοποιούταν ευρέως ως κόλλα στην προϊστορική Ευρώπη. Σβόλοι του υλικού χρησιμοποιούνταν όμως και ως τσίχλες, οι οποίες διατηρούν ακόμα ίχνη των ανθρώπων που τις μάσησαν.

Γενετικό υλικό ανθρώπων και υπολείμματα τροφών βρέθηκαν σε μασημένη ρητίνη ηλικίας 6.000 ετών, μια ανακάλυψη που αποκαλύπτει νέες πληροφορίες για τη διατροφή, τη στοματική υγεία και την κοινωνική οργάνωση των αγροτών που ζούσαν στην περιοχή των Άλπεων πριν από 6.000 χρόνια.

Είναι μόλις η δεύτερη φορά που οι ερευνητές καταφέρνουν να απομονώσουν DNA από προϊστορικές μασημένες τσίχλες.

Η ρητίνη σημύδας χρησιμοποιούταν ως κόλλα ήδη από την εποχή των Νεάντερταλ. Για να φτιάξουν την κόλλα, οι προϊστορικοί συγγενείας μας και οι σύγχρονοι άνθρωποι που τους διαδέχτηκαν έβραζαν τον φλοιό σημύδας μέχρι βγει από μέσα η ρητίνη και σχηματίσει μια παχύρρευστη πίσσα.

Στη συνέχεια χρησιμοποιούσαν την κολλώδη ουσία για να στερεώσουν λίθινα τσεκούρια σε ξύλινες λαβές και για να επιδιορθώσουν σπασμένα σκεύη. Μασούσαν επίσης τη ρητίνη, είτε για να περάσουν την ώρα τους είτε για να διατηρήσουν το ρετσίνι μαλακό.

Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο Proceedings of the Royal Society B, εξετάζει 30 δείγματα ρητίνης από εννέα νεολιθικούς αρχαιολογικούς χώρους των Αλπεων. Ορισμένα δείγματα έφεραν αποτυπώματα δοντιών, άλλα είχαν χρησιμοποιηθεί ως κόλλα σε διάφορα αντικείμενα.

Υπολείμματα ρητίνης σε λίθινες αιχμές που είχαν στερεωθεί σε ξύλινες λαβές . [Credit: Theis Trolle Jensen/University of Copenhagen Globe Institute]

Η διεθνής ερευνητική ομάδα κατάφερε να απομονώσει DNA από 19 δείγματα και να προσδιορίσει το φύλο των ανθρώπων που μάσησαν το ρετσίνι σε 16 από αυτά. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι μασημένες τσίχλες είχαν περάσει από πολλά στόματα.

Μια ενδιαφέρουσα διαπίστωση ήταν ότι τα τέσσερα δείγματα που είχαν χρησιμοποιηθεί ως κόλλα σε εργαλεία έφεραν ανδρικό DNA, ενώ και τα τρία δείγματα από επιδιορθωμένα αγγεία περιείχαν γενετικό υλικό γυναικών.

Πρόκειται για ένα σπάνιο εύρημα που αφορά τον καταμερισμό των εργασιών στην προϊστορική Ευρώπη, σχολιάζει το περιοδικό Science, επισημαίνοντας ωστόσο ότι τα λιγοστά δείγματα της μελέτης δεν επαρκούν για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.

Εκτός όμως από ανθρώπινο DNA, η μασημένη ρητίνη βρέθηκε να περιέχει επίσης γενετικό υλικό σταριού, κριθαριού, φουντουκού και οξιάς –πιθανότατα υπολείμματα τροφών.

Στα δε δείγματα που είχαν χρησιμοποιηθεί ως κόλλα σε σπασμένα σκεύη, οι ερευνητές απομόνωσαν DNA από μπιζέλια, φουντούκια και πρόβατα, τρόφιμα που όπως φαίνεται αποθηκεύονταν στα δοχεία.

Ακόμα, γενετικό υλικό αγριόχοιρων και ψαριών ανιχνεύθηκε σε ρετσίνι με το οποίο είχαν κολληθεί λίθινες αιχμές σε βέλη τόξου.

Τα μασημένα δείγματα περιείχαν ακόμα ίχνη σάλιου και μικρόβια παρόμοια με αυτά που ανιχνεύονται στο στοματικό μικροβίωμα σύγχρονων πληθυσμών, ένα μη αναμενόμενο εύρημα, καθώς προηγούμενες μελέτες εντόπιζαν διαφορετικά είδη μικροβίων σε δείγματα προϊστορικής οδοντικής πέτρας.

Το ρετσίνι πιθανώς επέτρεψε την καλύτερη διατήρηση των μικροβίων, είπαν οι ερευνητές.

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Anna E. White†, Tabea J. Koch†, Theis Zetner Trolle Jensen, Jonas Niemann, Mikkel Winther Pedersen, Maja Birk Søtofte, Didier Binder, Cédric Lepère, Christian Harb, Renata Huber, Léonard Kramer, Michel Mauvilly, Renate Ebersbach, Joachim Wahl, Aimée Little, Nathan Wales, Martine Regert and Hannes Schroeder, Ancient DNA and biomarkers from artefacts: insights into technology and cultural practices in Neolithic Europe, Proceedings of the Royal Society B, Volume 292, Issue 2057, https://doi.org/10.1098/rspb.2025.0092

Πηγή: in.gr