Ζάχι Χαβάς: Είναι ένα μουσείο-θαύμα

«Είμαι χαρούμενος γιατί έχτισα αυτό το μουσείο», λέει στην «Κ» ο δρ Ζάχι Χαβάς, ο Αιγύπτιος «Ιντιάνα Τζόουνς» όπως τον αποκαλούν. «Είναι ένα...

«Είμαι χαρούμενος γιατί έχτισα αυτό το μουσείο», λέει στην «Κ» ο δρ Ζάχι Χαβάς, ο Αιγύπτιος «Ιντιάνα Τζόουνς» όπως τον αποκαλούν. «Είναι ένας ζωντανός οργανισμός εκπαίδευσης, πολιτισμού και αρχαιολογίας», επισημαίνει μιλώντας για το Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο και εξηγεί πώς 5.000 εκθέματα και περισσότερα από 35.000 αντικείμενα, που φιλοξενεί, «αφηγούνται ολόκληρη την ιστορία της χώρας».

Περίπου 100.000 εκθέματα από 30 δυναστείες, 20 χρόνια κατασκευής, 470.000 τετραγωνικά μέτρα αφιερωμένα στον αιγυπτιακό πολιτισμό και ένα γρανιτένιο άγαλμα 11 μέτρων του Ραμσή Β΄ κοσμούν το νέο αρχαιολογικό μουσείο του Καΐρου, το μεγαλύτερο μουσείο του κόσμου.

Ο δρ Ζάχι Χαβάς, ο πιο γνωστός αρχαιολόγος της Αιγύπτου, μιλάει αποκλειστικά στην «Κ» για το «φαραωνικό» μουσείο του Καΐρου, για τον Τουταγχαμών, τη Ροζέτα και τη Νεφερτίτη, αλλά και για τα μυστήρια που ακόμη αναζητούν λύση, ενώ χαρακτηρίζει το Μεγάλο Μουσείο της Αιγύπτου επίτευγμα μιας ζωής. «Είμαι χαρούμενος γιατί έχτισα αυτό το μουσείο», εξηγεί στην «Κ», σε ένα σύντομο διάλειμμα από τις αρχαιολογικές ανασκαφές. «Ξεκινήσαμε το 2002 και τώρα το βλέπω ως το πιο σημαντικό μουσείο στον κόσμο, γιατί χτίστηκε στη σκιά της Μεγάλης Πυραμίδας και περιέχει τα διάσημα αντικείμενα του βασιλιά Τουταγχαμών». 

Μέχρι και 20.000 επισκέπτες ημερησίως υπολογίζει η εταιρεία Hassan Allam Holding, που έχει την ευθύνη της διαχείρισης του μουσείου.
[Credit: Stephen Hiltner/The New York Times]

Γνωστός από τις εκατοντάδες ανασκαφές στην Γκίζα και στη Τερενούθι, αλλά και τα ντοκιμαντέρ για τον αιγυπτιακό πολιτισμό, ο σύγχρονος «Ιντιάνα Τζόουνς» παρουσιάζει το μουσείο και τα εκθέματά του και τονίζει: «Είναι ένας ζωντανός οργανισμός εκπαίδευσης, πολιτισμού και αρχαιολογίας, με χώρους αφιερωμένους στις βασιλικές βάρκες/σκάφη, ένα παιδικό μουσείο και μια εντυπωσιακή σκάλα στον δεύτερο όροφο, όπου εκτίθενται 5.000 εκθέματα και περισσότερα από 35.000 αντικείμενα που αφηγούνται ολόκληρη την ιστορία της Αιγύπτου, δηλαδή από την προδυναστική περίοδο έως σήμερα», ενώ υπογραμμίζει: «Δεν υπάρχει κανένα άλλο μουσείο στον κόσμο που να μοιάζει με αυτό. Είναι μοναδικό».

Ο μεγαλύτερος πρωταγωνιστής του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου είναι ο Τουταγχαμών. Η ανακάλυψη του τάφου του έγινε το 1922 στο Λούξορ, από τον Βρετανό αρχαιολόγο Χάουαρντ Κάρτερ.
[Credit: Stephen Hiltner/The New York Times]

Τον ρωτάμε τι κάνει το νέο μουσείο τόσο ξεχωριστό. Απαντάει καταφατικά. «Είναι το μεγαλύτερο μουσείο στον κόσμο και περιέχει 5.000 εκθέματα του Τουταγχαμών. Οταν περπατάς ανάμεσά τους, είναι σαν να ζεις την ιστορία της Αιγύπτου, από την προϊστορία μέχρι τη ρωμαϊκή εποχή. Είναι ένα μουσείο-θαύμα», αναφέρει με υπερηφάνεια.

Διεκδίκηση αρχαιοτήτων

Μεταφέρουμε τη συζήτηση στις διεθνείς διεκδικήσεις για τον επαναπατρισμό των κλεμμένων αρχαιοτήτων, με την αιγυπτιακή κυβέρνηση να εντείνει τις προσπάθειές της ώστε να επιστραφούν οι κλεμμένοι θησαυροί. Ο δρ Χαβάς δεν μασάει τα λόγια του. «Είναι ντροπή για το Βρετανικό Μουσείο να λέει ότι η Αίγυπτος δεν έχει τις κατάλληλες εγκαταστάσεις για την προστασία των θησαυρών της, όταν πέρυσι από το ίδιο το μουσείο εκλάπησαν 2.000 αντικείμενα. Εμείς έχουμε το καλύτερο μουσείο στον κόσμο. Εχουμε το Μουσείο Πολιτισμού, χτίσαμε 22 μουσεία και προστατεύουμε τα μνημεία μας καλύτερα από κάθε άλλο κράτος», δηλώνει κατηγορηματικά. «Για αυτό και θα ζητήσουμε πίσω ό,τι μας ανήκει: τη Στήλη της Ροζέτας από το Βρετανικό Μουσείο, τον Ζωδιακό Κύκλο (Δένδερα) από το Λούβρο και τη Νεφερτίτη από το Βερολίνο». Οσον αφορά τις ανησυχίες για τον υπερτουρισμό, την προστασία και τη διατήρηση των αρχαιολογικών χώρων, ο Αιγύπτιος αρχαιολόγος είναι καθησυχαστικός. «Αυτό δεν είναι αλήθεια. Εχουμε αναλάβει τη διαχείριση των αρχαιολογικών χώρων με σοβαρότητα και φροντίδα. Οι άνθρωποι που επισκέπτονται την Κοιλάδα των Βασιλέων και τους ναούς του Αμπού Σιμπέλ φεύγουν ενθουσιασμένοι. Συντηρούμε τα μνημεία μας, τα φροντίζουμε και έχουμε πολύ καλή διαχείριση. Κάθε επισκέπτης περνάει τις καλύτερες στιγμές της ζωής του», υπογραμμίζει.

Το Grand Egyptian Museum –του οποίου το ακρωνύμιο «GEM» σημαίνει «πετράδι»– είναι σχεδιασμένο από το ιρλανδικό αρχιτεκτονικό γραφείο Heneghan Peng Architects (το οποίο επιλέχθηκε μεταξύ 1.557 προτάσεων).
[Credit: REUTERS/Amr Abdallah Dals]

Η συζήτηση δεν θα μπορούσε να μη στραφεί στα μεγάλα άλυτα μυστήρια της αρχαιότητας, όπως ο χαμένος τάφος της Κλεοπάτρας. «Εξακολουθούμε να ψάχνουμε μέσα στον ναό της Ταπόσιρις Μάγκνα, 35 μίλια από την Αλεξάνδρεια», αποκαλύπτει. «Ανακαλύψαμε αγάλματα και νομίσματα της Κλεοπάτρας, αλλά όχι ακόμη τον τάφο της. Γράφω τώρα ένα βιβλίο, ένα μυθιστόρημα για εκείνη, διότι με συναρπάζει η προσωπικότητά της. Ομως, κάθε ανακάλυψη έρχεται σαν θαύμα, όταν ο Θεός το θελήσει».

Ο τάφος του Ιμχοτέπ

Παρά την ηλικία και τις διαλέξεις σε όλον τον κόσμο, ο δρ Χαβάς συνεχίζει ακούραστα τις ανασκαφές του. «Εργάζομαι στη Σακάρα, αναζητώντας τον τάφο του Ιμχοτέπ. Βρήκαμε μια νέα πυραμίδα που χρονολογείται από την Τρίτη Δυναστεία και τον τάφο ενός γιου βασιλιά. Ερευνούμε επίσης στο Λούξορ, όπου ανακαλύψαμε τη λεγόμενη Χρυσή Πόλη, και ψάχνουμε τον τάφο της βασίλισσας Νεφερτίτης. Επιπλέον, ανακαλύψαμε τον ναό της βασίλισσας Χατσεψούτ».

1 δισ. δολάρια υπολογίζεται το κόστος κατασκευής του μουσείου, ενώ άλλες εκτιμήσεις αυξάνουν το ποσό στα 3 δισ. [Credit: REUTERS/Amr Abdallah Dalsh]

[Credit: Stephen Hiltner/The New York Times]

Οταν τον ρωτάμε ποιο αρχαίο μυστήριο θα ήθελε περισσότερο να λύσει, η απάντησή του έρχεται χωρίς δισταγμό: «Θα ήθελα να βρω τον τάφο του Ιμχοτέπ. Ηταν ο πρώτος αρχιτέκτονας της ανθρωπότητας, ο δημιουργός της κλιμακωτής πυραμίδας, του πρώτου μνημείου που χτίστηκε ποτέ από πέτρα. Αν ανακαλυφθεί ο τάφος του, θα είναι η σπουδαιότερη αρχαιολογική ανακάλυψη του αιώνα».

Ολοκληρώνοντας τη συζήτηση ο άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του στην αποκάλυψη και ανάδειξη του αιγυπτιακού πολιτισμού, και βιαστικός να επιστρέψει στις ανασκαφές, μας αποχαιρετά χαμογελώντας. «Κάθε μεγάλη ανακάλυψη», λέει, «γίνεται τη στιγμή που ο Θεός το αποφασίζει».

Πηγή: Αθ. Κατσικίδης, Καθημερινή