Αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο αποκαλύπτει το όνομα μιας εξέχουσας ιέρειας

[Credit: Mustafa Yılmaz/AA] Αρχαιολόγοι που εργάζονται στην αρχαία πόλη της Απολλωνίας επί  Ρυνδακώ στο Gölyazı της Τουρκίας, ανακάλυψαν ένα...

[Credit: Mustafa Yılmaz/AA]

Αρχαιολόγοι που εργάζονται στην αρχαία πόλη της Απολλωνίας επί Ρυνδακώ στο Gölyazı της Τουρκίας, ανακάλυψαν ένα αξιοσημείωτο κομμάτι της ιστορίας: το όνομα μιας εξέχουσας ιέρειας χαραγμένο σε ένα κάθισμα θεάτρου της ρωμαϊκής εποχής. Χρονολογούμενη στον 2ο αιώνα κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αυτή η ανακάλυψη προσφέρει μια σπάνια ματιά στους κοινωνικούς και θρησκευτικούς ρόλους των γυναικών στην αρχαιότητα.

Το αρχαίο θέατρο, που βρίσκεται σε έναν λόφο με θέα στη λίμνη της Απολλωνιάδος στην περιοχή Nilüfer της Προύσας, πιστεύεται ότι είχε χωρητικότητα περίπου 5.000 θεατών. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών, οι αρχαιολόγοι επικεντρώθηκαν στα εδώλια των θεατών που είχαν διασκορπιστεί ή μετακινηθεί κατά τη διάρκεια των αιώνων. Σε μία από τις ανώτερες σειρές, γνωστή ως summa cavea, ανακάλυψαν την επιγραφή «ΛΩΝΙΔΟΣ». Οι αρχαιολόγοι υποθέτουν ότι αυτό μπορεί να είναι το όνομα μιας σημαντικής ιέρειας, υπογραμμίζοντας την πιθανότητα οι γυναίκες να κατείχαν εξέχοντες ρόλους στις θρησκευτικές τελετές ή στην ηγεσία της κοινότητας κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.

«Αυτή η ανακάλυψη είναι εξαιρετικά σημαντική», εξήγησε η καθηγήτρια Derya Şahin, επικεφαλής της ομάδας ανασκαφών του Τμήματος Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Bursa Uludağ. «Η εύρεση του ονόματος μιας γυναίκας ιερέα σε ένα εδώλιο θεάτρου υποδηλώνει ότι μπορεί να είχε τιμηθεί ή αναγνωριστεί με επίσημο και ορατό τρόπο στο δημόσιο χώρο. Αυτό ρίχνει φως στον ενεργό ρόλο που διαδραμάτιζαν οι γυναίκες στη θρησκευτική ζωή πριν από περίπου 1.800 χρόνια».

Το αρχαίο θέατρο, που βρίσκεται σε έναν λόφο με θέα στη λίμνη Απολλωνιάδος στην περιοχή Nilüfer της Προύσας, πιστεύεται ότι είχε χωρητικότητα περίπου 5.000 θεατών. [Credit: Mustafa Yılmaz/AA]

Το θέατρο είναι ένα εντυπωσιακό παράδειγμα της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής πολυπλοκότητας των Ρωμαίων. Χτισμένο κατά την ελληνιστική περίοδο και αργότερα προσαρμοσμένο κατά τη ρωμαϊκή εποχή, το κτίριο διαθέτει καθίσματα σε επίπεδα, τμήματα επισήμων που θυμίζουν σύγχρονα θεωρεία και μια ορχήστρα πλάτους περίπου 28 μέτρων. Οι αρχαιολόγοι έχουν αποκαταστήσει προσεκτικά τα 42 διάσπαρτα εδώλια που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής, επαναφέροντάς τα στις αρχικές τους θέσεις για να διατηρήσουν την ιστορική ακεραιότητα του θεάτρου.

Επιγραφές όπως αυτές είναι εξαιρετικά σπάνιες. Οι γυναικείες θρησκευτικές προσωπικότητες στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία συχνά υποεκπροσωπούνταν στα σωζόμενα αρχεία, παρόλο που μερικές φορές ασκούσαν σημαντική επιρροή στους ναούς και στις τελετές της κοινότητας. Η εμφάνιση του ονόματός της σε έναν τόσο εξέχοντα χώρο καθισμάτων υποδηλώνει όχι μόνο κοινωνική αναγνώριση, αλλά και πιθανές τελετουργικές ή διοικητικές ευθύνες στις θρησκευτικές πρακτικές.

«Οι θέσεις στην άνω κερκίδα ήταν συχνά προορισμένες για σημαντικές προσωπικότητες», πρόσθεσε η καθηγήτρια Şahin. «Το γεγονός ότι εμφανίζεται εδώ το όνομα μιας γυναίκας είναι εξαιρετικό. Ανοίγει νέες συζητήσεις σχετικά με το φύλο και την ορατότητα στις αρχαίες κοινωνίες, ιδιαίτερα στις ρωμαϊκές επαρχίες».

Η ανακάλυψη αυτή έχει επίσης επιπτώσεις στη μελέτη του ρωμαϊκού θεάτρου. Αυτοί οι χώροι δεν ήταν απλώς χώροι διασκέδασης, αλλά πολιτιστικά κέντρα όπου διασταυρώνονταν η πολιτική, η θρησκεία και η κοινωνική ιεραρχία. Η αναγνώριση ενός γυναικείου ονόματος σε ένα εδώλιο υπογραμμίζει τη σημασία των ατομικών ταυτοτήτων στη διαμόρφωση της ιστορικής αφήγησης των δημόσιων χώρων.

Η αναστήλωση του θεάτρου συνεχίζεται. Οι αρχαιολόγοι μια μέθοδο αποκατάστασης των αρχαίων κατασκευών με χρήση αυθεντικών υλικών, για να επανατοποθετήσουν τα 42 ανακτηθέντα εδώλια. Πολλά από αυτά τα εδώλια είχαν θαφτεί ή μετακινηθεί με την πάροδο του χρόνου, καθιστώντας το έργο τόσο περίπλοκο όσο και σημαντικό. Η αποκατάσταση όχι μόνο διατηρεί την δομική ακεραιότητα του θεάτρου, αλλά επιτρέπει επίσης στους επισκέπτες να το βιώσουν όσο το δυνατόν πιο κοντά στην αρχική του μορφή.

Η επιγραφή «ΛΩΝΙΔΟΣ» ανακαλύφθηκε σε μία από τις ανώτερες σειρές (summa cavea) του αρχαίου ρωμαϊκού θεάτρου. [Credit: Mustafa Yılmaz/AA]

Προγραμματίζονται περαιτέρω έρευνες για να αποκαλυφθούν περισσότερα στοιχεία σχετικά με το ρόλο και το κύρος της συγκεκριμένης γυναίκας. Οι αρχαιολόγοι εξετάζουν παρόμοιες επιγραφές και ιστορικές πηγές για να κατανοήσουν καλύτερα τα θρησκευτικά και πολιτικά καθήκοντα των γυναικών στην περιοχή. Κάθε νέα ανακάλυψη συμβάλλει σε μια πιο λεπτομερή κατανόηση των φύλων, του πολιτισμού και της κοινωνίας στην αρχαία Ρώμη.

«Αυτή είναι μια σπάνια ευκαιρία να συνδεθούμε με την ιστορία σε προσωπικό επίπεδο», δήλωσε η καθηγήτρια Şahin. «Το όνομα της Λονίδου δεν είναι απλώς μια επιγραφή, είναι μια μαρτυρία για τη ζωή των γυναικών που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των κοινοτήτων τους πριν από σχεδόν δύο χιλιετίες».

Η ανακάλυψη του γυναικείου ονόματος μετατρέπει το αρχαίο θέατρο από έναν απλό αρχαιολογικό χώρο σε μια αφήγηση για την ταυτότητα, το φύλο και τη θρησκεία στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Υπογραμμίζει τη σημασία των συνεχιζόμενων αρχαιολογικών εργασιών για την αποκάλυψη κρυφών ιστοριών και την αποκατάσταση αρχαίων δομών για εκπαιδευτικό και πολιτιστικό εμπλουτισμό.

Καθώς οι ανασκαφές και οι εργασίες αποκατάστασης συνεχίζονται, η αρχαία πόλη της Απολλωνίας επί Ρυνδακώ είναι έτοιμη να προσφέρει περαιτέρω πληροφορίες για τη διασταύρωση της αρχιτεκτονικής, της κοινωνίας και της θρησκείας στην αρχαιότητα, υπενθυμίζοντάς μας ότι ακόμη και μικρές επιγραφές μπορούν να φωτίσουν αιώνες ανθρώπινης ιστορίας.

Πηγή: ArkeoNews