Προσπάθεια σωτηρίας της αρχαίας Κυρήνης

Γενική άποψη του Ναού του Απόλλωνα στην Κυρήνη. Παρόλο που τα σύννεφα του πολέμου συνεχίζουν να υπάρχουν πάνω από την Λιβύη, επιστήμονες ...

Γενική άποψη του Ναού του Απόλλωνα στην Κυρήνη.

Παρόλο που τα σύννεφα του πολέμου συνεχίζουν να υπάρχουν πάνω από την Λιβύη, επιστήμονες και συντηρητές έχουν ως στόχο την ανάδειξη της αρχαίας πόλης της Κυρήνης, κοντά στην πόλη Shahhat, της Λιβύης.

Η Shahhat αποτέλεσε το κέντρο μαζικών διαδηλώσεων, και βρίσκεται υπό τον έλεγχο των επαναστατικών δυνάμεων. Ότι έχει απομείνει από την αρχαία Ελληνική αποικία, η οποία είναι ένα από τα μεγαλύτερα και εντυπωσιακότερα αρχαία ελληνικά μνημεία όχι μόνο της Λιβύης αλλά ολόκληρης της Μεσογείου, τίθεται σε κίνδυνο από τις συγκρούσεις, την αμέλεια, την λεηλασία, την ατυχής αποκατάσταση καθώς και την έλλειψη επαρκούς ασφάλειας. Οι αρχαιολόγοι έχουν να αντιμετωπίσουν ένα επίφοβο περιβάλλον στην ευρύτερη περιοχή όπου η ανασφάλεια και οι ταραχές αποτελούν πλέον μια καθημερινότητα.

Κατάλοιπα επιτύμβιας κυλινδρικής στήλης,
 δείγμα της ανθρώπινης αδιαφορίας και  της
κακής μεταχείρισης την μνημείων

Η ελληνική αποικία της Κυρήνης ιδρύθηκε το 631 π.Χ. από άποικους της Σαντορίνης, το νησί που έγινε ευρέως γνωστό για την αρχαία Μινωική πόλη του Ακρωτηρίου και την έκρηξη του ηφαιστείου του, περίπου το 1500 π.Χ.. Γρήγορα αναπτύχθηκε σε ένα εμπορικό κέντρο φτάνοντας στην ακμή του τον 5^ο αιώνα π.Χ. Αργότερα έγινε μέρος της αυτοκρατορίας των Πτολεμαίων και ελεγχόταν από την Αλεξάνδρεια. Το 96 π.Χ. κληροδοτήθηκε στην Ρώμη ενώ το 74 π.Χ. έγινε ρωμαϊκή περιφέρεια. Η Κυρήνη αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες πόλεις του κλασικού κόσμου της Μεσογείου, με πλούσια ιστορία που καλύπτει χρονική περίοδο 1000 χρόνων. Σήμερα, αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς αναδεικνύοντας τα υπολείμματα των ναών, των τάφων, της αγοράς, του θεάτρου και του γυμνασίου που κτίστηκαν στα πρότυπα των Δελφών, του ομφαλού της γης της κλασικής ιστορίας και λογοτεχνίας.

Κατάλοιπα του Αμφιθέατρου της Κυρήνης.

Το επίκεντρο των εργασιών συντήρησης και αναστήλωσης επικεντρώνονται στο Αμφιθέατρο, που βρίσκεται στην περιοχή του Ιερού του Απόλλωνα. Το Αμφιθέατρο κατασκευάστηκε αρχικά τον 6^ο αιώνα π.Χ. και αποτέλεσε ιστορικά διάσημο τουριστικό μνημείο μαζί με άλλα γειτονικά μνημεία. Η επιδείνωση της κατάστασης του μνημείου οφείλεται τόσο σε γεγονότα λεηλασίας και ελλειπής προστασίας όσο και σε αποτυχημένες προσπάθειες αποκατάστασης του παρελθόντος. Το Ταμείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Global Heritage Fund) στην Καλιφόρνια, σε συνεργασία με τοπικούς ενδιαφερόμενους θα προσπαθήσουν να αλλάξουν αυτή την κατάσταση τα επόμενα χρόνια.  

Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Νάπολης (Ιταλία), την Λιβυκή Αρχή Αρχαιοτήτων και το Λιβυκό Υπουργείο Πολιτισμού, το Ταμείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς GHF ηγείται μιας προσπάθειας συγκέντρωσης ειδικών επιστημόνων προκειμένου να προετοιμάσουν ένα σχέδιο που θα περιέχει αρχαιολογική έρευνα και καθαρισμό πεδίου, αποκατάσταση με μεθόδους αναστήλωσης (χρησιμοποιώντας υλικά και τεχνικές της αρχαιότητας), εκπαίδευση του τοπικού προσωπικού στην περιοχή καθώς και βελτίωση της πρόσβασης των επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο. «Υπάρχει η ανάγκη ανάπτυξης στρατηγικών πλάνων για όλους τους κλασικούς αρχαιολογικούς χώρους της Β. Αφρικής» αναφέρει το GHF, «και ελπίζουμε η προσπάθεια αυτή να αποτελέσει υπόδειγμα για την ανάδειξη κι άλλων μνημείων σε όλη την περιοχή.». Ήδη, οι προκαταρκτικές έρευνες και το απαραίτητο φωτογραφικό και φωτογραμμομετρικό υλικό έχουν ολοκληρωθεί.

Προς το παρόν, το GHF συνεργάζεται με την Ιταλική Αρχαιολογική Αποστολή στην Κυρήνη (MAIC) προκειμένου να πραγματοποιηθούν επείγουσες εργασίες συντήρησης στο μνημείο. Μακροπρόθεσμα, το GHF ελπίζει να αναπτύξει τέτοιες δυνατότητες και δομές ώστε να καταφέρει να διαχειριστεί ολόκληρη την αρχαία Κυρήνη, να βελτιώσει συνολικά τον αρχαιολογικό χώρο και μέσω αυτού να αναπτύξει οικονομικά την περιοχή μέσω της αύξησης του τουρισμού. Το GHF αναφέρει ότι «Αυτό το έργο είναι αφιερωμένο στην προσπάθεια ανάδειξης πολιτιστικών κεφαλαίων προκειμένου να τονωθεί η τοπική οικονομία και οι επιχειρήσεις. Μέσω της υπεύθυνης ανάπτυξης των πολιτιστικών πόρων, ειδικά της Κυρήνης, η Λιβύη έχει την προοπτική να γίνει ένας από τους μόνιμους προορισμούς για πολιτιστικό τουρισμό αρχαιοελληνικού ενδιαφέροντος στην Μεσόγειο».

Παρόλο την σχεδίαση των έργων, σημαντικές αρχαιολογικές περιοχές όπως αυτής της Κυρήνης κινδυνεύουν λόγω της πολιτικής αστάθειας και των πολεμικών συγκρούσεων στην περιοχή. Οι στρατιωτικές δυνάμεις του Γκαντάφι, έχουν εγκαταστήσει στρατιωτικό εξοπλισμό, ανάμεσά τους και πυραύλους, στα ερείπια του ρωμαϊκού αρχαιολογικού χώρου της Leptis Magna! Αυτό σημαίνει ότι το καθεστώς του Γκαντάφι εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι οι ΗΠΑ, μέσω της συμμαχίας του ΝΑΤΟ, επικύρωσαν την Συνθήκη Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2008. Οι ΗΠΑ δεσμεύονται από το διεθνές δίκαιο να αποφύγουν να χτυπήσουν πολιτιστικούς στόχους ακόμα και σε περίπτωση πολέμου. Παρόλα αυτά, αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ που ηγούνται των αεροπορικών επιχειρήσεων στην Λιβύη δηλώνουν ότι δεν θα εξαιρέσουν τις δυνάμεις του Γκαντάφι που έχουν αναπτυχθεί μέσα στα ερείπια της Leptis Magna, σύμφωνα με το CNN. Οι συγκρούσεις πλησιάζουν όλο και πιο πολύ την Κυρήνη καθώς δυνάμεις εμπροσθοφυλακής του Γκαντάφι αποκρούστηκαν από αντάρτες κοντά στο σχολείο της Shahhat, όχι πολύ μακριά από τον αρχαιολογικό χώρο.

Για περισσότερες πληροφορίες για το GHF Cyrene Project, επισκεφθείτε το website www.globalheritagefund.org.  

Πηγή: http://popular-archaeology.com