Οι κάτοικοι της Σπάρτης ζητούν την επιστροφή των κυπέλλων του Βαφειού

Το κύπελλα του Βαφειού  Το Βαφειό βρίσκεται σε απόσταση 6 χλμ. νότια της Σπάρτης, κοντά στον ναό του Αμυκλαίου Απόλλωνα στις Αμύκλες κα...

Το κύπελλα του Βαφειού

 Το Βαφειό βρίσκεται σε απόσταση 6 χλμ. νότια της Σπάρτης, κοντά στον ναό του Αμυκλαίου Απόλλωνα στις Αμύκλες και είναι μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις στην ελληνική γη. Στο λόφο Βλησίδι του Βαφειού το έτος 1889 ανεσκάφη από τον αρχαιολόγο Χρήστο Τσούντα και έφερε στο φως τον θολωτό τάφο και σε αυτόν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία χρονολογούνται γύρω στο 1500 π.Χ.

Θολωτός τάφος

Ο Μυκηναϊκός τάφος του Βαφειού είναι ένα σπουδαίο μεγάλο μνημείο με τον θάλαμο του τάφου να έχει διάμετρο 10,2 μέτρων, στον οποίο οδηγεί δρόμος μήκους 29,8 μέτρων και πλάτους 3,18 μέτρων έως 3,45. Πρόκειται ασφαλώς για βασιλικό τάφο και η ταφή αποδόθηκε στο λεγόμενο Πρίγκιπα του Βαφειού. Είναι κατασκευασμένος με μικρές λαξευμένες πέτρες, έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών αρχαιολογικών μελετών, αποκτώντας διεθνή φήμη ακριβώς για τα δύο χρυσά κύπελλα με τις ανάγλυφες παραστάσεις και από την πρώτη στιγμή της ανακάλυψης τους θεωρούνται κορυφαία αριστουργήματα της κρητομυκηναϊκής μεταλλοτεχνίας.


Η διακόσμηση τους παρουσιάζει τη σύλληψη άγριων ταύρων κατά δύο διαφορετικούς τρόπους. Στο ένα ο κυνηγημένος ταύρος πέφτει στα στημένα δίχτυα που έχουν στηθεί ανάμεσα στα δένδρα, καθώς ορμάει για να ανατρέψει από τους ταυροκυνηγούς. Στο δεύτερο η σκηνή είναι περισσότερο ειδυλλιακή γιατί η σύλληψη γίνεται με το τέχνασμα του θηλυκού ζώου που χρησιμεύει ως δόλωμα τη στιγμή που ερωτοτροπεί αμέριμνος ο ταύρος, το πόδι του πιάνεται σε θηλιά από τους ειδικούς ταυροκυνηγούς. Η παράσταση με το κυνήγι τοποθετήθηκε σε χαρτονόμισμα που είχε εκδώσει η Τράπεζα της Ελλάδος το 1932.


Αξίζει να σημειωθεί πως αντίγραφα των κυπέλλων αυτών έγιναν γνωστά και στην κινηματογραφική μεταφορά του ΟΜΗΡΙΚΟΥ ΕΠΟΥΣ «TROY» με πρωταγωνιστές ηχηρά ονόματα του HOLLYWOOD όπως ο γοητευτικός Brad Pitt στο ρόλο του Αχιλλέα, ο Βρετανός Sir Peter O’toole ως Βασιλιάς Πρίαμος και πλήθος άλλων γνωστών ηθοποιών, καθώς μας δίνει μια μικρή εικόνα για την μεγαλοπρέπεια των συμποσίων, αλλά και της υψηλής στάθμης της ζωής (βλ. φωτογραφία).


Η ταινία από ιστορικής απόψεως ήταν λείαν επιεικώς απαράδεκτη με πάρα πολλές ανακρίβειες και ουδεμία σχέση είχε με τον μύθο της ΙΛΙΑΔΑΣ που διδαχθήκαμε στα σχολικά μας βιβλία και όμως το παράδοξο εκείνης της χρονιάς ήταν ότι η ταινία αυτή όπου κι αν προβλήθηκε αποτέλεσε απροσδόκητα μια Παγκόσμια εμπορική επιτυχία τόσο για τον τουρισμό όσο για την Ιστορία της Χώρας μας, μαζί με το Έπος της Πορτογαλίας στο EURO και τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004.Μέσα στον τάφο βρέθηκε ένας λάκκος, που ήταν κλεμμένος ο υπόλοιπος.


Ο Τσούντας λοιπόν που έσκαψε τον τάφο βρήκε ένα λάκκο στο κέντρο του τάφου και μέσα σε αυτόν ήταν θαμμένος ένας νεκρός. Ο σκελετός του ήταν σχεδόν πλήρως κατεστραμμένος, είχε όμως σπουδαία κτερίσματα που επισημαίνουν πόσο σπουδαία ήταν η περιοχή εκείνη την εποχή. Είχε χρυσά σφραγιστικά δακτυλίδια και σφραγιδόλιθους, περιδέραια και χάντρες από αμέθυστο και αχάτη, αργυρές περόνες, μικρά αργυρά κουτάλια, χάλκινα εγχειρίδια με επικολλημένα χρυσά ελάσματα στη λεπίδα και μεταξύ αυτών είχε και τα δύο περίφημα χρυσά κύπελλα που είναι σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας και κάθε μέρα πλήθος κόσμου επισκέπτονται από κάθε γωνία της γης για να θαυμάσουν και τα εκθέματα του Βαφειού.


Όταν επισκέφτηκα το Βαφειό παρατήρησα ότι η κατάσταση διατήρησης του θολωτού τάφου του Βαφειού δεν θα έλεγα ότι είναι μέτρια, όπως αναφέρει η ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=821 αλλά απέχει πολύ από την πραγματικότητα.


Ο χώρος που βρίσκεται ο τάφος του Βαφειού είναι δυστυχώς πλήρως αναξιοποίητος και εγκαταλελειμμένος. Η σήμανση είναι ελλείπεις και οι πινακίδες σκουριασμένες και παλαιωμένες. Τα χώματα πέφτουν  συνέχεια από την κορυφή του τάφου, ενώ μέρη του ταφικού διαδρόμου έχουν καταρρεύσει. Κάποια έργα υποστήριξης που έγιναν αρκετά χρόνια πριν με σιδηροκατασκεύες έχουν σκουριάσει σε βαθμό διάβρωσης και η ξύλινη υποστήριξη που κατασκευάστηκε γύρω από τον τάφο για να τον στηρίζει, έχει σαπίσει και έχει πέσει με τα χρόνια.


Ο επισκέπτης έχει την αίσθηση ενός βομβαρδισμένου τοπίου. Είναι πλέον θέμα χρόνου να καταστραφεί πλήρως εξαιτίας της αδράνειας των αρμοδίων. Παρόμοια εικόνα εγκατάλειψης είναι και οι Μυκηναϊκοί βασιλικοί θολωτοί λαξευτοί τάφοι στην Πελλάνα, οι οποίοι κινδυνεύουν σοβαρά από επικείμενη κατάρρευση λόγω της σαθρότητας του εδάφους από τα λιμνάζοντα νερά του Χειμώνα και είναι δυστυχώς αφημένοι στο έλεος του Θεού. Η στάση της επίσημης Ελληνικής πολιτείας μπροστά σε αυτές τις εντυπωσιακές ανακαλύψεις παραμένει άφαντη και αδιάφορη.


Ο θολωτός τάφος του Βαφειού πρέπει να αναδειχτεί όπως του αξίζει και όταν το νέο σύγχρονο Αρχαιολογικό Μουσείο που πρόκειται να δημιουργηθεί στη Σπάρτη, τα χρυσά κύπελλα του Βαφειού που βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, να επιστρέψουν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους την Λακωνία. Κι αυτό το μείζον πολιτισμικό ζήτημα δεν αποτελεί παράκληση, αλλά αίτημα του Λακωνικού λαού και ιδιαίτερα των κατοίκων του Βαφειού, οι οποίοι εδώ και χρόνια με μπροστάρη τον εκπαιδευτικό Κώστα Σαραντάκο, προσπαθούν μέσα από φιλότιμες προσπάθειες να αναβιώσουν και πάλι την πανάρχαια εορτή των «ΥΑΚΙΝΘΙΩΝ» στον τόπο καταγωγής τους στις Αμύκλες.


Στο υπάρχον παλαιό υπερεκατονταετή βίου του Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης (1875) και λόγω του περιορισμένου χώρου του αναπαλαιωμένου κτιρίου, αδυνατεί να προβάλει όλα τα εκθέματά του σε κοινή θέα, με αποτέλεσμα τα περισσότερα ευρήματα να φυλάσσονται σε αποθήκες ή να βρίσκονται διασκορπισμένα σε διάφορα μουσεία εντός και εκτός Ελλάδος.






Πηγή:  Ελπίδα Αποστολέλη, Notospress.gr