Καραβάκια στο Αιγαίο... από την 3η π.Χ. χιλιετία

Βραχογραφία της 3ης π.Χ. χιλιετίας με παράσταση πλοίου στην Αστυπάλαια. Στους βράχους των Κυκλάδων σχεδίαζαν την εικόνα των πλοίων το...

Βραχογραφία της 3ης π.Χ. χιλιετίας
με παράσταση πλοίου στην Αστυπάλαια.

Στους βράχους των Κυκλάδων σχεδίαζαν την εικόνα των πλοίων τους προφανέστατα γεμάτοι υπερηφάνεια για τα επιτεύγματά τους, έτσι ώστε να τα βρούμε εμείς σήμερα. Στον Άγιο Βασίλειο κοντά στην Σπάρτη ο εντοπισμός πινακίδων της Γραμμικής Β Γραφής συνεχίζεται κι ένα κτίριο μόλις αποκαλύπτεται. 

Στην Ζώμινθο του Ψηλορείτη το μινωικό οικοδόμημα που έρχεται στο φως κρύβει πολύτιμους θησαυρούς. Και στην αρχαία Αγορά της Μεσσήνης μία λίθινη τράπεζα μέτρησης στερεών και υγρών εντυπωσιάζει με την αρτιότητά της. 

Παρά την κρίση που μαστίζει και τον τομέα των αρχαιολογικών ερευνών, το έργο της Αρχαιολογικής Εταιρείας, όπως το παρουσίασε ο γενικός γραμματέας της, ακαδημαϊκός κ. Βασίλειος Πετράκος είχε εξαιρετικά σημαντική και ποικιλόμορφη απόδοση κατά τη χρονιά που πέρασε.

Αίσθηση άλλωστε προκάλεσαν και οι παρατηρήσεις του ακαδημαϊκού για την κατάσταση της χώρας:

«Σήμερα λέγεται ότι αγωνιζόμαστε και υποφέρουμε για να ζήσουν καλύτερα οι επίγονοί μας, σε 20, 30 ή 40 χρόνια. Είναι παραπάνω από όσα έζησαν οι γονείς των μεγαλυτέρων εδώ μέσα και περιλαμβάνω και τον εαυτό μου. Βρισκόμαστε και ζούμε, εκτός από το οικονομικό, και σε ένα ηθικό και πολιτικό αδιέξοδο, όπως τις παραμονές του 1922. Όπως τότε μωροί οδήγησαν σε ανεπανόρθωτη καταστροφή, έτσι και σήμερα εκείνο που χωρίς σκέψη άρχισε το 1980 οδηγεί σε μία άλλη καταστροφή εξίσου μεγάλη, της οποίας ζούμε την προετοιμασία και συμβάλλουμε στην πραγματοποίησή της χωρίς συναίσθησή της», ανέφερε ο κ. Πετράκος

Πέραν αυτού:

Βραχογραφίες, μήκους 70 εκατοστών που απεικονίζουν πλοία αλλά και κατακόρυφα εγχειρίδια και σπείρες αποκάλυψε ο αρχαιολόγος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων κ. Ανδρέας Βλαχόπουλος στο Βαθύ της Αστυπάλαιας. Βρίσκονται σε τρεις διαμορφωμένες ατραπούς που κατέληγαν σε πυλίδες εισόδου προς την πρωτοκυκλαδική ακρόπολη του νησιού και χρονολογούνται στην 3η π.Χ. χιλιετία. Τα πλοία είναι κωπήλατα και τρία από αυτά έχουν στην πλώρη τους ψάρια και άλλα διάφορα θέματα ενώ το σημαντικό είναι, ότι βρίσκονται σε απόλυτη αντιστοιχία με αυτά που απεικονίζονται στα τηγανόσχημα σκεύη της προϊστορικής ακρόπολης της Χαλανδριανής Σύρου και σε βραχογραφίες της Νάξου. Της ίδιας τυπολογίας ήταν και οι βραχογραφίες που εντοπίσθηκαν σε άλλα σημεία της Αστυπάλαιας και όπως είπε ο κ. Πετράκος πρόκειται για ευρήματα που «επεκτείνουν τη γεωγραφική έκταση του πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού».

Παλαιότερες, της Νεολιθικής εποχής δηλαδή, είναι οι βραχογραφίες που εντοπίζει σε πυκνή διάταξη στον Στρόφιλα της Άνδρου η αρχαιολόγος κυρία Χριστίνα Τελεβάντου.

Βραχογραφίες σε πυκνή διάταξη φανερώθηκαν και στην ανασκαφή που διενεργεί στον Στρόφιλα της Άνδρου Χριστίνα Τελεβάντου. Πρόκειται για καλλιτεχνήματα της νεολιθικής εποχής, είναι δηλαδή αρχαιότερα από εκείνα της Αστυπάλαιας. «Η πληθώρα των απεικονίσεων πλοίων στον Στρόφιλα, οι οποίες είναι πλέον των εκατό, καταδεικνύει ότι αποτελεί το κυρίαρχο σύμβολο ενός οικισμού με ναυτικό χαρακτήρα, μιας θαλάσσιας δύναμης στην περιοχή» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Πετράκος.

Πέρα από το Αιγαίο, στον Άγιο Βασίλειο Λακωνίας η αρχαιολόγος κυρία Αδαμαντία Βασιλογάμβρου συνεχίζοντας την έρευνά της ανέσκαψε ένα ακόμη δωμάτιο στο κτήριο της Μινωικής εποχής που έχει έρθει στο φως και κατά την ίδια πρόκειται για δύο στοές με μία κεντρική αυλή ανάμεσά τους. Μαζί εξάλλου αποκαλύφθηκε και θραύσμα πινακίδας Γραμμικής Β - το έκτο κατά σειρά - το οποίο φέρει επάνω του, το σύμβολο του διπλού πελέκεως.

Λίθινη πλάκα ορθοστάτη με ανάγλυφο λέοντα από την αρχαία Μεσσήνη.

Χάλκινο μινωικό ειδώλιο, κύπελλα διαφόρων τύπων, κυρίως κωνικά, ένα χάλκινο κύπελλο που βρέθηκε σε θραύσματα, κύλικες με αστραγάλους και κέρατο αιγοειδούς είναι μερικά μόνον από τα ευρήματα της αρχαιολόγου κυρίας Έφης Σαπουνά - Σακελλαράκη στη Ζώμινθο.

Στα «Αστέρια» της Γλυφάδας η αρχαιολόγος κυρία Κωνσταντίνα Καζά ανέσκαψε πρωτοελλαδικό νεκροταφείο ερευνώντας μερικώς προϊστορικό λιθοσωρό, πιθανώς δημιούργημα απορριμμάτων εργαστηρίου λιθοτεχνίας ενώ ερεύνησε επίσης θαλαμωτό τάφο. Και στην Θήβα ο αρχαιολόγος κ. Βασίλειος Αραβαντινός ανασκάπτει την συνέχεια του κεντρικού μυκηναϊκού, ανακτορικού συγκροτήματος, που αποτελούσε ανέκαθεν τον αντικειμενικό στόχο των ερευνών.

Εντυπωσιακή λίθινη τράπεζα για την μέτρηση εμπορευμάτων από την Αγορά της αρχαίας Μεσσήνης.

Μια επιγραφή του 1ου μ.Χ. αιώνα, που έφερε στο φως ο καθηγητής κ. Πέτρος Θέμελης κατά την αποχωμάτωση της βόρειας στοάς της αγοράς αναφέρει τις επισκευές που είχαν γίνει στο σημείο εκείνο με χρηματοδότηση ενός εύπορου μεσσήνιου πολίτη. Ανάμεσα στα ευρήματα εξάλλου υπήρξαν μέλη του δεύτερου ορόφου της στοάς, που είχε καταπέσει αλλά και μία λίθινη τράπεζα αγορανόμου - η τρίτη που εντοπίζεται - για τη μέτρηση στερών και υγρών.

Διπλή κεφαλή Εκαταίου από την αρχαία Μεσσήνη με πολλές αποκρούσεις στην επιφάνεια του λίθου.

Στη Θουρία εξάλλου δίπλα στη Μεσσήνη ολοκληρώθηκε κατά τον περασμένο χρόνο από την αρχαιολόγο κυρία Ξένη Αραπογιάννη η αποκάλυψη του δωρικού ναού που ήταν αφιερωμένος στον Ασκληπιό και την Υγεία. Εντοπίσθηκε όμως και ο ορθογώνιος βωμός του από πωρόλιθο, ένα τμήμα του οποίου βρίσκεται κάτω από τα θεμέλια της εκκλησίας της Παναγίτσας, μαζί με έναν άλλο μικρότερο και λίθινο, κυλινδρικό βωμό.

Πηγή: Μ. Θερμού, Το Βήμα