Διαμάχη Ιταλίας και Βρετανίας για κατασχεμένες αρχαιότητες

Για τρεις δεκαετίες, ο Robin Symes ήταν ένας από τους πιο επιτυχημένους εμπόρους αντικών του Λονδίνου, με μια ακμάζουσα επιχείρηση κ...

Για τρεις δεκαετίες, ο Robin Symes ήταν ένας από τους πιο επιτυχημένους εμπόρους αντικών του Λονδίνου, με μια ακμάζουσα επιχείρηση και έναν λαμπερό τρόπο ζωής, με την Bentley και τον σοφέρ του να τον μεταφέρουν από και προς τις κατοικίες του σε Λονδίνο, Νέα Υόρκη και Αθήνα.

Η κατάρρευσή του ξεκίνησε όταν ο συνεργάτης στην επιχείρησή του και φίλος του, Χρήστος Μιχαηλίδης, σκοτώθηκε το 1999 από μια τυχαία πτώση σε μια βίλα στην Umbria. Μια πικρή διαμάχη ξεκινά με την ελληνική οικογένεια του Μιχαηλίδη και μια δίκη οδηγεί τον Symes στην πτώχευση. Στη συνέχεια στάλθηκε στη φυλακή και, το 2006, η έκδοση ενός βιβλίου τον συνδέει με δίκτυο παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων. Τώρα, καθώς οι εκκαθαριστές της εταιρείας του Symes προσπαθούν να πληρώσουν τους φόρους που οφείλει η εταιρεία, μια νέα υπόθεση απειλεί να ξεσπάσει με την Ιταλία να διεκδικεί την επιστροφή περισσότερων από 700 αρχαίους θησαυρούς που βρίσκονται στη συλλογή της εταιρείας. 

Ο Maurizio Fiorilli, ο νομικός εκπρόσωπος του ιταλικού κράτους που έχει αναλάβει την υπόθεση, δήλωσε: «Η πραγματικότητα είναι ότι τα 700 αντικείμενα προέρχονται από την Ιταλία και το έχουμε αποδείξει. Η ιταλική κυβέρνηση προτίθεται να ζητήσει την επιστροφή τους». Η Ιταλία θα ξεκινήσει τις νομικές διαδικασίες σε περίπτωση που η BDO, η λογιστή εταιρεία εκκαθάρισης της Robin Symes Ltd, δεν απαντήσει μέχρι το τέλος του μήνα. «Αυτά τα αντικείμενα προέρχονται από παράνομες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στην Ιταλία. Έχουμε τα απαραίτητα έγγραφα», είπε ο κ. Fiorilli. «Οι εκκαθαριστές πρέπει να μας πουν αν προτίθενται να επιστρέψουν τα αντικείμενα». 

Ο συγκεκριμένος δικηγόρος έχει εργαστεί για την επιστροφή αρχαιολογικών αντικειμένων, με τη βοήθεια εμπειρογνωμόνων, από το 2007. Ο κ. Fiorilli προσπάθησε να επικοινωνήσει με τους εκκαθαριστές με επιστολή το 2012, καταγράφοντας με λεπτομέρειες τα αντικείμενα που πρέπει να επιστραφούν, αλλά δεν είχε καμία ουσιαστική απάντηση. «Δεν πρόκειται για τα χρήματα: πρέπει να φέρουμε πίσω σημαντικά πολιτισμικά αντικείμενα στο νόμιμο σπίτι τους», πρόσθεσε. Οι Ιταλοί εισαγγελείς θα μπορούσαν να οδηγήσουν τους εκκαθαριστές στο Ηνωμένο Βασίλειο στο Dealing in Cultural Offences Act. «Αυτό είναι έγκλημα στη Βρετανία», δήλωσε ο κ. Fiorilli, προσθέτοντας ότι δεν θα περιμένει την ετυμηγορία του εισαγγελέα προτού ξεκινήσει την αστική υπόθεση.

Η Ρώμη υποστηρίζει ότι τα 700 αμφισβητούμενα αντικείμενα έχουν ανασκαφεί παράνομα. 

Τα 700 αμφισβητούμενα αντικείμενα ανασκάφηκαν παράνομα και στη συνέχεια πουλήθηκαν «παράνομα», ισχυρίζεται ο δικηγόρος. Τα αντικείμενα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται γλυπτά, κοσμήματα και αγγεία, αποτελούν σε μεγάλο βαθμό τμήμα αρχαίου ετρουσκικού θησαυρού από τις περιοχές του Λάτσιο και της Τοσκάνης. Μαρμάρινες κεφαλές, μια χάλκινη προτομή του Μεγάλου Αλεξάνδρου και χάλκινα ειδώλια θεών αποτελούν επίσης μέρος της συλλογής, στην οποία περιλαμβάνεται επίσης ένα μεγάλο άγαλμα καθιστής θεάς, από τερακότα, που κρατά ένα περιστέρι και ένα ρόδι.

«Για όλο αυτό το αρχαιολογικό υλικό, ούτε ο Symes ούτε οι εκκαθαριστές έχουν την απόδειξη ή τα νομικά έγγραφα που τους δίνουν το δικαίωμα της ιδιοκτησίας στο Ηνωμένο Βασίλειο», τόνισε ο Fiorilli, προσθέτοντας ότι ο Symes έχει καταστρέψει πολλά έγγραφα σχετικά με τα αντικείμενα. Οι Ιταλοί δικηγόροι πιστεύουν ότι έχουν παρουσιάσει μια σειρά αποδεικτικών στοιχείων που αποδεικνύουν την προέλευση των αντικειμένων. «Το ένα από τα δίδυμα αγγεία βρίσκεται σε δημόσια συλλογή στην Ιταλία. Δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει την προέλευση αυτών των αντικειμένων», είπε ο κ. Fiorilli. 

Αρχικά, οι σχέσεις ήταν άριστες, με την Ιταλία να αποστέλλει αρχαιολόγους στην Μ. Βρετανία για να μελετήσουν τη συλλογή, με τη βοήθεια του υπουργείο Πολιτισμού. Ως αναγνώριση της πολιτιστικής συνεργασίας, ο κ. Fiorille δήλωσε ότι η Ιταλία είναι πρόθυμη να δανείσει μερικά από τα αρχαιολογικά αντικείμενα σε ενδιαφερόμενα ιδρύματα του Ηνωμένου Βασιλείου. 

«Θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε τις προθέσεις μας και να δείξουμε ότι το ενδιαφέρον μας δεν είναι οικονομικό, είναι ενδιαφέρον για την προστασία του πολιτισμού μας. Στο πλαίσιο της προστασίας του πολιτισμού εξακολουθούμε να επιζητούμε τη συνεργασία. Ελπίζουμε ότι η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα συμπεριφερθεί ανάλογα». 

Κεφαλές από τερακότα από το Αρχείο της Σχοινούσας μοιάζουν με ζευγάρι
που υπάρχει σε "ιδιωτική συλλογή στο Λονδίνο".

Ο κ.Χρήστος Τσιρογιάννης, αρχαιολόγος που βοήθησε την ελληνική κυβέρνηση στην έρευνα για τη συλλογή Symes, χαρακτήρισε την υπόθεση ως «σκάνδαλο για τη βρετανική κυβέρνηση». Ο ίδιος δήλωσε στην εφημερίδα The Art Newspaper: «Θα ήταν καλό να υπάρξουν επίσημες ανακοινώσεις από όλες τις ενδιαφερόμενες για την υπόθεση Symes κυβερνήσεις, έτσι ώστε ο καθένας να μπορεί να μάθει όλη την αλήθεια σχετικά με τα βασικά ερωτήματα: γιατί τα αντικείμενα που αναγνωρίζονται από το ιταλικό κράτος δεν αποστέλλονται στην Ιταλία; Υπάρχουν και άλλες κυβερνήσεις που διεκδικούν τα αντικείμενα; Αν ναι, πόσες και ποιες είναι αυτές;». 

Οι Ιταλοί δικηγόροι ανησυχούν για τις φήμες που ακούστηκαν πρόσφατα ότι οι εκκαθαριστές θέλουν να πουλήσουν τα αντικείμενα. Ωστόσο, η BDO επέμεινε ότι «δεν θα προβεί σε πώληση αρχαιοτήτων που υπόκεινται σε απαιτήσεις διεκδίκησης από τρίτους». Εκπρόσωπος της εταιρείας δήλωσε: «Οι κοινοί εκκαθαριστές δεν προτίθενται να σχολιάσουν τις δραστηριότητες που αφορούν την εκκαθάριση, ούτε να εμπλακούν σε διάλογο με οποιαδήποτε μέρη που εκφράζουν ενδιαφέρον για τη διαδικασία εκκαθάρισης». 

Η πτώση του Symes γράφτηκε σε βιβλίο που εκδόθηκε το 2006, με τίτλο «The Medici Conspiracy» του δημοσιογράφου-ερευνητή Peter Watson. Το βιβλίο εντοπίζει το δίκτυο των παράνομων επιδρομών στους αρχαιολογικούς χώρους και των ατόμων που εμπλέκονται στην πώλησή τους. Ο Symes ζούσε μαζί με τον συνέταιρό του Μιχαηλίδη από το 1970, σε σπίτι στο Λονδίνο, αλλά και σε διαμερίσματα στη Νέα Υόρκη και στην Αθήνα ενώ κατείχαν την γνωστή βίλλα στη Σχοινούσα. Μετά τον θάνατο του Μιχαηλίδη, προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με την προέλευση των αντικειμένων της συλλογής Symes. Το 2008, ο οίκος δημοπρασιών Bonhams χρειάστηκε να ανακαλέσει ένα αμφισβητούμενο αρχαιολογικό αντικείμενο από την πώληση. Δύο χρόνια αργότερα, η ιταλική αστυνομία ανακαλύπτει 337 αρχαιότητες, αξίας άνω των 15 εκατ. € από τον Symes στη Γενεύη, όπου είχε μεταναστεύσει μετά την απελευθέρωσή του από τη φυλακή.

Πηγή: The Archaeology News Network