Ακτίνες Χ αποκαλύπτουν τα μυστικά της ζωοφόρου

Το μικρό δελφίνι, η τρίαινα, το στεφάνι, το σκήπτρο και το τόξο «αποκάλυψε» η τρισδιάστατη ψηφιακή απεικόνιση της ζωοφόρου του Παρθενώνα ...

Το μικρό δελφίνι, η τρίαινα, το στεφάνι, το σκήπτρο και το τόξο
«αποκάλυψε» η τρισδιάστατη ψηφιακή απεικόνιση της ζωοφόρου του Παρθενώνα

Κάποιο όμορφο σούρουπο, ένας αρχαίος Αθηναίος που θα ανέβαινε τα σκαλιά του Παρθενώνα στην Ακρόπολη και θα σήκωνε το βλέμμα, θα έβλεπε με θαυμασμό σε ύψος δέκα μέτρων ένα αριστούργημα της γλυπτικής, τη ζωοφόρο.

Εκτός από την κίνηση, τη χάρη, την κομψότητα, την αδρότητα και την ακρίβεια που τα χέρια του Φειδία και των συνεργατών του απέδωσαν στο ψυχρό μάρμαρο, θα τον εντυπωσίαζαν τα χρώματα σε κάθε σκηνή, όπως και οι «χρυσές» (από επιχρυσωμένο χαλκό) λεπτομέρειες. Ένα στέμμα, ένα δελφίνι, χαλινάρια αλόγου, σκήπτρα, ό,τι μπορεί να φανταστεί ο νους. Θέαμα εντυπωσιακό, που δεν μπορεί να συλλάβει σήμερα κανείς, αφού όλα τα συμπληρωματικά στοιχεία έχουν χαθεί.

Πώς τα εντόπισαν οι αρχαιολόγοι; Μερικά, όπως τα χρώματα, που ήταν ήδη γνωστά, απλώς τα επιβεβαίωσαν. Μαζί τους, όμως, χρησιμοποιώντας την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, διέκριναν και ίχνη από τα πρόσθετα μεταλλικά στοιχεία, ή, σε άλλα σημεία, μαρτυρίες από επιδιορθώσεις ήδη κατά την αρχαϊκή εποχή.

Ο Δημήτρης Παντερμαλής, πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης, παρουσίασε σε ημερίδα τα πρώτα συμπεράσματα από την τρισδιάστατη ψηφιακή σάρωση της ζωοφόρου του Παρθενώνα. Είναι ένα πρόγραμμα που διεξάγεται σε συνεργασία με το εργαστήριο του καθηγητή Δ. Μπουζάκη. Κάποιες έρευνες έγιναν και στην Ελβετία, μάλιστα χωρίς χρήματα, καθώς υπήρξαν χορηγίες αλλά και προσφορά από το ελβετικό ίδρυμα.

Πρόκειται για αξονικές τομογραφίες με τη χρήση ακτίνων Χ και νετρονίων. Από πλήθος μετρήσεων βγάλαμε πολλά συμπεράσματα σχετικά με την τεχνική, αλλά και την ποιότητα της ζωοφόρου, είπε ο κ. Παντερμαλής στην ομιλία του. Μετρήθηκαν με απόλυτη ακρίβεια σημεία που δείχνουν την πρόθεση του αρχαίου καλλιτέχνη να δώσει προοπτικό βάθος στις μορφές - με το νόημα του 5ου αιώνα π.Χ. βέβαια σε ό,τι αφορά την προοπτική. Εντοπίσθηκαν ίχνη στερέωσης ή χρήσης μεταλλικών πρόσθετων στοιχείων.

Όλα αυτά δείχνουν πως ο κλασικός ρυθμός, όπως τον ονομάζουμε σήμερα, ήταν απέριττος, αλλά όχι τόσο. Έχουμε χάσει πολλά που θα μας βοηθούσαν να κατανοήσουμε γιατί ο πλούσιος ρυθμός, που ακολούθησε, είναι τόσο πλούσιος.

Η εικόνα που έχουμε τώρα μας δείχνει ότι η ζωοφόρος αποτελεί σύνολο φτιαγμένο με απόλυτη ακρίβεια, κάτι που καταδεικνύεται από τις λαξεύσεις, από το ότι οι λίθοι «κουμπώνουν» ακριβώς, από τις οπτικές διορθώσεις κ.λπ. Άρα, γίνεται εμφανής η μεγαλοφυΐα του Φειδία που συνέλαβε εξαρχής το σύνολο.

Ο κ. Παντερμαλής ανέφερε ότι ίσως τώρα είναι καιρός να επιχειρηθεί μια ψηφιακή αναπαράσταση του Παρθενώνα από την Υπηρεσία Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ). Βεβαίως, η κατάσταση του κτιρίου δεν είναι καλή, αλλά πρέπει να γίνει μια προσπάθεια.

Πηγή: Α. Κώττη, Ελευθεροτυπία