Ολική επαναφορά για την Ερέτρια

Το 1978 ακούστηκε τελευταία φορά ποιητικός λόγος στο αρχαίο θέατρο Ερέτριας. Έκτοτε, η πρόσβαση στο μνημείο απαγορεύτηκε εξαιτίας της προ...

Το 1978 ακούστηκε τελευταία φορά ποιητικός λόγος στο αρχαίο θέατρο Ερέτριας. Έκτοτε, η πρόσβαση στο μνημείο απαγορεύτηκε εξαιτίας της προχωρημένης αποσάθρωσης.

Η αναστήλωση και ανάδειξη του ιδιαίτερου αρχαίου θεάτρου της Ερέτριας ξεκίνησε τον περασμένο Ιούνιο με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι του 2020. 

Όμως στο αρχαίο θέατρο που βρίσκεται στη συνοικία Θεάτρου, στις 21, 22 και 23 Σεπτεμβρίου το κοινό θα έχει την εμπειρία μιας ενδιαφέρουσας διοργάνωσης. Ενός πιλοτικού φεστιβάλ αρχαίου δράματος που σφραγίζει τη συνεργασία του Δήμου Ερέτριας και του Κέντρου Κλασικού Δράματος και θεάματος του Παντείου Πανεπιστημίου (ΚΕΔΡΑ), δίνοντας «φωνή» στο θέατρο μετά τέσσερις δεκαετίες σιωπής.

Το 1978 ακούστηκε τελευταία φορά εκεί ποιητικός λόγος. Εκτοτε, η πρόσβαση στο μνημείο απαγορεύτηκε εξαιτίας της προχωρημένης αποσάθρωσης. Δεν ήταν μόνο η χαλάρωση των τοίχων αλλά και η φυσική διάβρωση των πρανών και του δομικού υλικού που το απειλούσαν, όπως περιγράφει η αρχαιολόγος Ροζίνα Κολώνια στο «Διάζωμα». Από την πρώτη οικοδομική φάση, που χρονολογείται πιθανόν στο τελευταίο τρίτο του 4ου αιώνα π.Χ., σώζονται μόνον τα θεμέλια του σκηνικού οικοδομήματος και των παρασκηνίων. Στη δεύτερη, γύρω στο 300 π.Χ., ανήκει η σημερινή μορφή του κοίλου και της ορχήστρας, το οποίο «δεν στηρίζεται στον φυσικό λόφο, όπως συμβαίνει με τα ελληνικά θέατρα, αλλά σε τεχνητό ημικυκλικό ανάχωμα». Ένα υπόγειο θολωτό πέρασμα συνέδεε το κτίριο της σκηνής με την ορχήστρα. Ο σπάνιος αυτός σχεδιασμός για τα ελληνικά θέατρα «επέτρεπε σε ορισμένες παραστάσεις τη σκηνοθετική αποκάλυψη του κάτω κόσμου». Κατά την τρίτη οικοδομική φάση, στις αρχές του 2ου αιώνα π.Χ., η σκηνή επεκτάθηκε.

Ο περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Κώστας Μπακογιάννης ενέκρινε 1.050.000 ευρώ για τις εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης του δομικού υλικού του αρχαίου θεάτρου της Ερέτριας. Σήμερα, ο επισκέπτης που φτάνει έως εκεί βλέπει πως το μεγαλύτερο μέρος των λίθινων εδωλίων έχει αρπαγεί. Η χωρητικότητά του ήταν περίπου 6.000 θεατές. «Στο αρχαίο θέατρο της Ερέτριας τώρα σώζονται περίπου 400 θέσεις», λέει στην «Κ» ο διευθυντής του Κέντρου Δράματος, ομ. καθηγητής Γιάγκος Ανδρεάδης, που γι’ αυτόν ιδιαίτερο ενδιαφέρον «παρουσιάζουν οι δύο επικλινείς πάροδοι που κατεβαίνουν προς την καλοδιατηρημένη ορχήστρα». Θυμίζει πως το Κέντρο Δράματος του Παντείου είναι ένας θεσμός από το 1992 του οποίου συνιδρυτής ήταν ο Μίνωας Βολανάκης. Δική του ήταν η πρώτη σκηνοθεσία, το αναλόγιο «Κάιν» του Μπάιρον.

Έκτοτε, ο θεσμός συνεχίζεται με παραστάσεις αρχαίου δράματος, διεθνή συνέδρια και διατριβές για το αρχαίο δράμα. Το φετινό πρόγραμμα, που επίσης ενισχύεται οικονομικά από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, περιλαμβάνει τρεις αρχαίους τραγικούς. Ο Γιάγκος Ανδρεάδης σκηνοθετεί τους «Πέρσες» του Αισχύλου, που παρουσιάζονται από το Κέντρο Κλασικού Δράματος και Θεάματος του Παντείου, σε δική του μετάφραση. Ο Θανάσης Αντωνίου σκηνοθετεί τον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή, που παρουσιάζεται με τη σύμπραξη της εταιρείας «Λάιος» της Θήβας και του συλλόγου «Δήλια Δρώμενα» της Τανάγρας, σε μετάφραση Μίνωα Βολανάκη, ενώ η «Ελένη» του Ευριπίδη του Θεάτρου Χαλκίδας παρουσιάζεται σε μετάφραση Δημήτρη Δημητριάδη και σκηνοθεσία Γιάννη Κατσάνου. Τις παραστάσεις θα τις δούμε έπειτα και στην Αθήνα, στο θέατρο «Ροές».

Τι θέλουν να πετύχουν με το πιλοτικό φεστιβάλ αρχαίου δράματος; «Πέρυσι ξεχώρισε η συνεργασία μας με την Κεντρική Ακαδημία Δράματος του Πεκίνου, στην οποία παρουσιάστηκε μια σύνθεση με τον κύκλο του Οιδίποδα. Οι Κινέζοι, προτού μάθουν τι πειράματα μπορούμε να κάνουμε με τον Αισχύλο, ζητούσαν να μάθουν τι είναι ο Αισχύλος ή ο Σοφοκλής. Αυτό το ζητούν και από τον εαυτό τους. Βλέπετε, αυτή η τεράστια κοινωνία αγωνιά για την Οπερα του Πεκίνου, διότι και οι δικοί της κώδικες, μέσα στο πνεύμα της παγκοσμιοποίησης και ενός επίπλαστου μεταμοντερνισμού, κλονίζονται».

Σκοπός του ΚΕΔΡΑ είναι να εκπαιδευτεί μια γενιά «που θα μελετά πρακτικά το αρχαίο δράμα. Εχουμε ρόλους που τους ξέρουμε καλά. Μήδεια, Κλυταιμνήστρα, Αντιγόνη, λέει ο κ. Ανδρεάδης, τονίζοντας ότι συχνά στην Επίδαυρο βλέπουμε να κομματιάζουν ρόλους. «Ανάμεσά τους είναι κι αυτός του Μαντατοφόρου στους “Πέρσες”, με τη δικαιολογία ότι “δεν υπάρχουν πια ηθοποιοί να τους παίξουν”. Ο παλιός καραγκιοζοπαίχτης ήταν ένας ολόκληρος θίασος μέσα σε έναν άνθρωπο. Αυτή τη δύναμη –θεατρική και πολιτισμική– πρέπει να βοηθήσουμε να βγει από τη νέα γενιά».

Πηγή: Γ. Συκκά, Καθημερινή