δες απέναντι: Αρχαιολογική έκθεση με ευρήματα από την Κέρο και το Δασκαλιό στο Κουφονήσι

Αεροφωτογραφία του Δασκαλιού, Λήψη από Βορρά Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων διοργανώνει την περιοδική έκθεση «δες απέναντι» στην...

Αεροφωτογραφία του Δασκαλιού, Λήψη από Βορρά

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων διοργανώνει την περιοδική έκθεση «δες απέναντι» στην Αρχαιολογική Συλλογή Κουφονησίου, παρουσιάζοντας αρχαιολογικό υλικό από την Κέρο και το Δασκαλιό, σημαντικές θέσεις της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου (3.200-2.100 π.Χ.).

Το παλιό μονοθέσιο σχολείο στο Άνω Κουφονήσι, πάνω σχεδόν στην άμμο της παραλίας, γίνεται χώρος ιερός καθώς φιλοξενεί συγκλονιστικά ευρήματα, που πρώτη φορά βγαίνουν στο φως, από τις ανασκαφές στην Κέρο και το Δασκαλιό απέναντι.

Από τη γαλαζοπράσινη παραλία της Άμμου στο Κουφονήσι, που βρίσκεται μπροστά από το κτήριο της Αρχαιολογικής Συλλογής, ο επισκέπτης ατενίζει το νησί της Κέρου και δίπλα της το νησάκι του Δασκαλιού, που πριν 4.500 χρόνια αποτελούσε το νοτιοδυτικό ακρωτήριό της.

Κοιτάζοντας την Κέρο από την παραλία στο Κουφονήσι.

Η αρχαιολογική έρευνα των τελευταίων δεκατριών ετών, που διεξάγεται στο Δασκαλιό από τη Βρετανική Σχολή Αθηνών και το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, με επικεφαλής τoυς Καθηγητή Colin Renfrew και τον Δρ. Michael Boyd και με τη συνεργασία και εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, έδωσε εξαιρετικά ευρήματα, παγκόσμιας αναγνώρισης, τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό.

Η μικρή, σήμερα, βραχονησίδα αποτέλεσε μια από τις σημαντικότερες θέσεις των Προϊστορικών Κυκλάδων, εντυπωσιάζοντας με την πρωτο-αστική αρχιτεκτονική της διαμόρφωση και τις πολλές επαφές που φαίνεται να διατηρούσε με τα γειτονικά νησιά, την ηπειρωτική Ελλάδα, τα Δωδεκάνησα αλλά και τη Μικρά Ασία. Κομβικό ρόλο στην διαμόρφωση και ακμή του Δασκαλιού φαίνεται να έπαιξε ο μοναδικής σημασίας χώρος τελετουργιών ο οποίος είχε αναπτυχθεί πολύ κοντά του, στην Κέρο, δεχόμενος ταξιδιώτες από τα νησιά των Κυκλάδων που έφταναν μέχρι εκεί για να τηρήσουν μια μακρά παράδοση απόθεσης σπασμένων μαρμάρινων ειδωλίων και άλλων ξεχωριστών αντικειμένων.

Μαρμάρινα σχηματοποιημένα ειδώλια,
Πρωτοκυκλαδική περίοδος 2400-2240 π.Χ.

Η έκθεση αρθρώνεται σε δυο άξονες. Αφενός, προβάλλοντας όψεις της ζωής στο Δασκαλιό που καταδεικνύουν την ιδιαιτερότητα και τη θέση σου σε ένα εκτενές δίκτυο ανταλλαγών. Αφετέρου, παρουσιάζοντας πτυχές της ανασκαφικής διαδικασίας και τεκμηρίωσης, που πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση τεχνολογιών αιχμής, καθώς και πλευρές της απαιτητικής εργασίας αρχαιολόγων και ερευνητών, υπό ιδιαίτερα δύσκολες εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες.

Μαρμάρινα ειδώλια με διπλωμένους βραχίονες,
Πρωτοκυκλαδική περίοδος 2750-2400 π.Χ.

Τόσο η Κέρος όσο και το Δασκαλιό είναι μια από τις σημαντικότερες θέσεις της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου (3.200-2.100 π.Χ.) και οι αρχαιολογικές έρευνες που πραγματοποιούνται τα τελευταία 13 χρόνια στο Δασκαλιό από τη Βρετανική Σχολή Αθηνών και το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, με επικεφαλής τoυς Colin Renfrew και τον Michael Boyd και με τη συνεργασία και εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, έχει φέρει στο φως συγκλονιστικά ευρήματα, που ήδη έχουν απασχολήσει τον διεθνή Τύπο. Τώρα κάποια από αυτά θα τα δούμε για πρώτη φορά.

Η Κέρος και το Δασκαλιό είναι νησίδες που κυριολεκτικά λεηλατήθηκαν από τους αρχαιοκάπηλους, χιλιάδες σημαντικές αρχαιότητες αρπάχθηκαν από τα σωθικά της γης κυρίως στη δεκαετία του του ‘60 και κυρίως το 1958 που το ιερό του Κάβου υπέστη μεγάλη επιδρομή των αρχαιοκαπήλων. Για να κατανοήσουμε τη σπουδαιότητα και τον αρχαιολογικό πλούτο που είχε η Κέρος και το Δασκαλιό αρκεί να ακούσουμε τον αρχαιολόγο Λόρδο Renfrew: «Η Κέρος ήταν ένα μεγάλο ιερό της Πρωτοκυκλαδικής εποχής με ακτινοβολία σε όλες τις Κυκλάδες, αντίστοιχο με αυτό της Δήλου των ιστορικών χρόνων».

Oστέινο σφραγιστικό δαχτυλίδι από το Δασκαλιό

Το έργο των αρχαιοκάπηλων έγινε αντιληπτό το 1963. Ενημερώθηκε και έσπευσε στο νησί ο ανασκαφέας της Σαντορίνης Χρίστο; Ντούμας που περιγράφει πως φτάνοντας στην Κέρο, έβλεπε ήδη μέσα από το καΐκι την δυτική πλευρά της νησίδας σκαμμένη ως χαμηλά στην παραλία, τα χώματα αναμοχλευμένα και με διάσπαρτα θραύσματα αρχαιοτήτων. Μέρος του θησαυρού της Κέρου εμφανίστηκε ξαφνικά το 1976 σε μια έκθεση στην Καρλσρούη με τίτλο «Η τέχνη των Κυκλάδων» με τα εκθέματα να δηλώνονται ως «αγνώστου προέλευσης».

Παρά τη λεηλασία, η γη συνεχίζει να γεννά απίστευτης ομορφιάς και αξίας αρχαιότητες. Η έκθεση πραγματοποιείται με τη συνεργασία της Βρετανικής Σχολής Αθηνών, του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ και του Ινστιτούτου Κύπρου.

Κύπελλο με διακόσμηση σπειρών, Πρωτοκυκλαδική περίοδος 2400-2240 π.Χ.

Αποκλειστικός χορηγός της έκθεσης είναι η CΟSMOTE. Η χορηγία αποτελεί συνέχεια της στήριξης της COSMOTE στο Πρόγραμμα Ανασκαφών Κέρου (The Cambridge Keros Project), μέσω της παροχής τεχνολογικού εξοπλισμού και διαδικτυακής πρόσβασης κατά τις ανασκαφικές περιόδους 2017-2018.

Επιμέλεια έκθεσης: Στέφανος Κεραμίδας, αρχαιολόγος-μουσειολόγος

Πηγή: CultureNow, iefimerida