Ένα πολύτιμο ημερολόγιο

Η πρώτη έκθεση του ταφικού κύκλου Α Μυκηνών στο Πολυτεχνείο, το 1877. Ένας από τους πρωταγωνιστές μιας ευσυνείδητης Ελλάδας που ασχολήθηκ...

Η πρώτη έκθεση του ταφικού κύκλου Α Μυκηνών στο Πολυτεχνείο, το 1877.

Ένας από τους πρωταγωνιστές μιας ευσυνείδητης Ελλάδας που ασχολήθηκε με τη σωτηρία των μνημείων της ήταν ο Παναγιώτης Σταματάκης, έλεγε το 2012 η αρχαιολόγος Ντόρα Βασιλικού, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου της «Το χρονικό της ανασκαφής των Μυκηνών 1870-1878» (Βιβλιοθήκη της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας, αρ. 274). 

«Ένα δίδαγμα για την εποχή μας» ήταν ο ευσυνείδητος έφορος αρχαιοτήτων, σκιά του Ερρίκου Σλήμαν στις ανασκαφές των Μυκηνών (Αρχαιολογική Εταιρεία). Δεν είχε απλώς την εποπτεία της ανασκαφής. Συνέχισε το έργο της επιστημονικής τεκμηρίωσης και αποκάλυψε τον θησαυρό των πολύτιμων αντικειμένων και του έκτου τάφου του ταφικού κύκλου. Αν δεν ήταν ο Σταματάκης, θα αγνοούσαμε πολλά.

Σελίδες του πολύτιμου ημερολογίου του φωτίζει σήμερα «Το έκθεμα του μήνα» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Πολύτιμο γιατί όπως έχει τονίσει ο Β. Πετράκος, γ.γ. της Αρχαιολογικής Εταιρείας, ο Σταματάκης υπήρξε εκείνος που εξασφάλισε την επιστημονική υπόσταση της άτακτης ανασκαφής του Σλήμαν. «Είχε τη γενική επίβλεψη και εποπτεία της, συγκέντρωνε τα ευρήματα και συνέτασσε τους αναγκαίους καταλόγους πάνω στους οποίους βασίζεται σήμερα η μελέτη των ευρημάτων του πρώτου ταφικού κύκλου των Μυκηνών».

Περιγραφή ευρημάτων του νεκρού Φ (μέση της σελίδας)
(Ημερολόγιο Π. Σταματάκη, Αρχείο ΕΑΜ)

Στην ιστοσελίδα του ΕΑΜ, η δρ Ελένη Κωνσταντινίδη-Συβρίδη μάς ταξιδεύει στο 1876, στην ανασκαφή του ταφικού κύκλου Α, όταν θάμπωσε με τη χρυσή ομορφιά της ολόκληρο τον κόσμο. Ο Σλήμαν τότε πίστευε ότι το χρυσό νεκρικό προσωπείο ήταν του Αγαμέμνονα, όμως σήμερα «γνωρίζουμε ότι οι νεκροί του κύκλου Α ανήκουν στις πρώτες γενιές των Μυκηναίων ηγεμόνων που έζησαν κατά τον 16ο αι. π.Χ., τουλάχιστον τέσσερις αιώνες πριν από τη μεγάλη πολεμική σύρραξη που ταυτίζεται αρχαιολογικά με τον Τρωικό Πόλεμο», σημειώνει η αρχαιολόγος. Τονίζει ότι τα στοιχεία του ημερολογίου σε συνδυασμό με την ανθρωπολογική εξέταση των καταλοίπων του κύκλου Α «μας επιτρέπουν σήμερα να αποκαταστήσουμε ανακρίβειες όπως αυτή που αναπαράγεται κατά καιρούς, βασισμένη σε μία περιγραφή του Σλήμαν για την περίφημη “μούμια” του τάφου V». Ο τάφος περιείχε τις σορούς τριών ανδρών πλούσια κτερισμένες, οι δύο με χρυσές προσωπίδες και επιστήθια. Ο νεκρός «Φ» απέσπασε αρχικά το ενδιαφέρον του Σλήμαν.

Το σημαντικότερο επιχείρημα για τη μη ύπαρξη της «μούμιας» είναι ότι δεν αναφέρεται στη σχολαστική καταγραφή του Σταματάκη. Ενδιαφέρουσα ιστορία, ακόμη περισσότερο η ανακοίνωση ότι το ανασκαφικό ημερολόγιο του Σταματάκη σύντομα θα είναι διαθέσιμο από το μουσείο στο επιστημονικό και ευρύτερο κοινό.

Δείτε εδώ το έκθεμα του μήνα.

Πηγή: Γ. Συκκά, Καθημερινή