Αινιγματικός σκελετός στο Βέλγιο περιέχει οστά από 5 ανθρώπους που καλύπτουν χρονικό διάστημα 2.500 ετών

[Credit: Veselka et al] Ένας σκελετός που βρέθηκε σε νεκροταφείο καύσης της ρωμαϊκής εποχής στο Βέλγιο εξέπληξε τους αρχαιολόγους όταν διαπί...

[Credit: Veselka et al]

Ένας σκελετός που βρέθηκε σε νεκροταφείο καύσης της ρωμαϊκής εποχής στο Βέλγιο εξέπληξε τους αρχαιολόγους όταν διαπίστωσαν ότι ήταν στην πραγματικότητα 2.500 χρόνια παλαιότερος από ό,τι είχαν υποθέσει. Εξετάζοντας προσεκτικά τον σκελετό, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν κάτι ακόμη πιο απροσδόκητο: αποτελούνταν από οστά τουλάχιστον πέντε ανθρώπων που έζησαν με διαφορά τριών χιλιετιών.

«Νομίζω ότι, αρχικά, το «άτομο» φτιάχτηκε ταυτόχρονα», δήλωσε στο Live Science η Barbara Veselka, αρχαιολόγος στο Vrije Universiteit Brussel, επικεφαλής της μελέτης. «Υπήρχαν και άλλα οστά διασκορπισμένα γύρω από το 'άτομο', γεγονός που υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν επίσης να έχουν επιστρέψει στην ταφή».

Η ανασκαφή του νεκροταφείου στην πόλη Pommerœul του Βελγίου, κοντά στα σύνορα με τη Γαλλία, τη δεκαετία του 1970 απέδωσε 76 ταφές καύσης και μία ταφή ενός σώματος σε εμβρυακή θέση. Τα σχετικά αντικείμενα και ο τρόπος ταφής υπέδειξαν ότι οι καύσεις ήταν ρωμαϊκές και χρονολογούνται στον 2ο με 3ο αιώνα μ.Χ. Αν και η ταφή ενός σκελετού σε εμβρυϊκή θέση είναι ασυνήθιστη για ρωμαϊκό νεκροταφείο, οι ανασκαφείς βρήκαν μια οστέινη πόρπη ρωμαϊκού τύπου κοντά στο κρανίο και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο τάφος χρονολογείται πιθανότατα στη ρωμαϊκή εποχή.

Η ανάλυση ραδιοάνθρακα το 2019 επιβεβαίωσε ότι όλες οι καύσεις του Pommerœul ήταν της ρωμαϊκής περιόδου. Όμως, παραδόξως, οι ραδιοχρονολογήσεις από τον άθικτο σκελετό προέρχονταν από τρεις διαφορετικές εποχές της νεολιθικής περιόδου (7.000 έως 3.000 π.Χ.), γεγονός που οδήγησε τους αρχαιολόγους να ερευνήσουν τον τάφο και το μοναδικό περιεχόμενό του.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 23 Οκτωβρίου στο περιοδικό Antiquity, η Veselka και μια διεθνής ομάδα ερευνητών έριξαν φως στη σημασία της σύνθετης ταφής μέσω πολλαπλών τεχνικών, όπως η ανάλυση σκελετού, η ραδιοχρονολόγηση και η αλληλουχία αρχαίου DNA.

«Είναι πιθανό ότι περισσότερα από 5 άτομα συνέβαλαν στην σύνθεση του «ατόμου», αλλά 5 επιβεβαιώθηκαν από το DNA», δήλωσε η Veselka. Μια ρωμαϊκή οστέινη πόρπη που βρέθηκε κοντά στο κρανίο χρονολογήθηκε με ραδιοάνθρακα από το 69 έως το 210 μ.Χ. και η γενετική ανάλυση του κρανίου καθόρισε ότι προέρχεται από μια γυναίκα που έζησε στη ρωμαϊκή εποχή, γύρω στον 3ο με 4ο αιώνα.

Νεολιθικός τάφος στο Pommerœul του Βελγίου, ο οποίος περιέχει τα οστά τουλάχιστον πέντε ατόμων. Το χρώμα υποδεικνύει τα οστά που εξετάστηκαν για ανάλυση DNA. [Credit: Paumen, Wargnies and Demory, Fédération Wallonie-Bruxelles]

Οι αναλύσεις αυτές δημιούργησαν πρόσθετα ερωτήματα: Γιατί το κρανίο μιας Ρωμαίας τοποθετήθηκε σε μια νεολιθική ταφή και γιατί η νεολιθική ταφή αποτελούνταν από λείψανα πολλών ανθρώπων;

Οι Ρωμαίοι μπορεί να διατάραξαν κατά λάθος έναν ασυνήθιστο νεολιθικό τάφο ενώ έθαβαν τα αποτεφρωμένα λείψανα και στη συνέχεια πρόσθεσαν ένα κρανίο και μια πόρπη στον αρχαίο τάφο για να τον ολοκληρώσουν πριν τον καλύψουν, πρότειναν οι ερευνητές. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι οι Ρωμαίοι δημιούργησαν το σκελετικό συνονθύλευμα από διάσπαρτα νεολιθικά οστά και ένα κρανίο της ρωμαϊκής εποχής, τακτοποιώντας τα λείψανα σε ένα σύνθετο πρόσωπο.

«Είτε η συναρμολόγηση των οστών έγινε στην Ύστερη Νεολιθική είτε στη Ρωμαϊκή περίοδο«, έγραψαν οι ερευνητές στη μελέτη τους, «η παρουσία του «ατόμου» ήταν σαφώς σκόπιμη».

Το κίνητρο των Ρωμαίων για την προσθήκη σε αυτή την ταφή, ωστόσο, έχει χαθεί στο χρόνο. «Ίσως αυτή η κοινότητα εμπνεόταν από δεισιδαιμονίες ή ένιωθε την ανάγκη να συνδεθεί με ένα άτομο που είχε καταλάβει την περιοχή πριν από τους ίδιους», έγραψαν οι ερευνητές.

«Πρόκειται για μια απίστευτα συναρπαστική και πολύπλοκη μελέτη», δήλωσε η Jane Holmstrom, βιοαρχαιολόγος στο Macalester College στη Μινεσότα, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη,  στο Live Science. «Παρέχει μια ενδιαφέρουσα πιθανότητα διεκδίκησης γης μέσω της ταφής κατά τη Νεολιθική περίοδο, με τις οικογενειακές ομάδες εντός της φυλής να διεκδικούν από κοινού, με τους Ρωμαίους να προωθούν τη διεκδίκηση γης για να επιβεβαιώσουν την εξουσία τους στη Γαλατία».

Παρά τις πολιτισμικές τους διαφορές, είναι πιθανό ότι οι άνθρωποι τόσο από τη νεολιθική όσο και από τη ρωμαϊκή εποχή επέλεξαν το σημείο ταφής για την εγγύτητά του σε ένα ποτάμι.

«Σε όλους τους αιώνες, τα ποτάμια και άλλα υδάτινα σώματα θεωρούνταν σημαντικά, τόσο γεωγραφικά όσο και πνευματικά», δήλωσε ο Veselka. «Το Pommerœul βρισκόταν κοντά σε ένα ποτάμι, το οποίο μπορεί να ήταν ένα ισχυρό μέρος».

Διαβάστε εδώ τη σχετική επιστημονική δημοσίευση.

Veselka B, Reich D, Capuzzo G, et al. Assembling ancestors: the manipulation of Neolithic and Gallo-Roman skeletal remains at Pommerœul, Belgium. Antiquity. Published online 2024:1-16. doi:10.15184/aqy.2024.158

Πηγή: Live Science