Πώς έφτασε η τέφρα του Βεζούβιου στη Μακεδονία. Οι εκτιμήσεις επιστημόνων του ΑΠΘ. Στην αρχή ακούστηκε ένα βουητό κι ύστερα κρότοι, απανωτές...
Πώς έφτασε η τέφρα του Βεζούβιου στη Μακεδονία. Οι εκτιμήσεις επιστημόνων του ΑΠΘ.
Στην αρχή ακούστηκε ένα βουητό κι ύστερα κρότοι, απανωτές εκρήξεις και το ηφαίστειο ξέρασε τόνους λάβας, σε ένα σύννεφο που ξεπέρασε σε ύψος τα 33 χιλιόμετρα. Σχεδόν 1,5 εκατομμύριο τόνοι λάβας και καυτής τέφρας έπεφταν ανά δευτερόλπετο και αποτέφρωσαν τις ακμάζουσες ρωμαϊκές πόλεις Πομπηία και Ερκουλάνεουμ (αρχαίο Ηράκλειο). Ένα καυτό κατακόκκινο ποτάμι έπνιξε χιλιάδες ανθρώπους, σπίτια, ζώα, δημόσια κτήρια.
Ήταν 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ. και η έκρηξη του Βεζούβιου είναι η πιο γνωστή και η πιο συγκλονιστική στην ευρωπαϊκή ιστορία.
Περίπου 1900 χρόνια μετά ερευνητές από το Α.Π.Θ. και Ιταλοί συνάδερφοί τους εντόπισαν ίχνη ηφαιστειακής τέφρας σε ιζήματα βόρεια της λίμνης Βόλβης, στη λεκάνη της Μυγδονίας Θεσσαλονίκης.
Σύμφωνα με τον κ. Συρίδη, η έκρηξη ήταν τόσο ισχυρή ώστε το υλικό που εκτοξεύτηκε ξεπέρασε τα όρια της ατμόσφαιρας και έφτασε έως την στρατόσφαιρα! Από εκεί μεταφέρθηκε σε μεγάλη απόσταση κι έτσι είναι λογικό να έφτασε ως τις όχθες της λίμνης Βόλβης, της μεγαλύτερης της Μακεδονίας και της δεύτερης μεγαλύτερης φυσικής λίμνης της Ελλάδας.
Στρώμα ηφαιστειακής τέφρας, πάχους από μισό ως τρία μέτρα βρέθηκε συσσωρευμένο σε ιζήματα κοντά στον Μελισσουργό του δήμου Βόλβης, που εκτιμάται ότι προέρχονται από δευτερογενή απόθεση, ενώ με το πέρασμα των χρόνων πιθανόν καθαρίστηκαν, άλλες, μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στις όχθες.
Μέλος της ερευνητικής ομάδας ήταν και ο ομότιμος -σήμερα- καθηγητής Γεωθερμίας και Ηφαιστειολογίας, Μιχάλης Φυτίκας, ο οποίος δήλωσε πως η έκρηξη ήταν τόσο ισχυρή, «ώστε η τέφρα ταξίδεψε πάνω από τα Απέννινα, πέρασε από τις οροσειρές της Ελλάδας που ξεκινούν από την Αλβανία και φτάνουν ως την Πελοπόννησο και κατακάθισε στη λίμνη Βόλβη».
Η έρευνα των καθηγητών του ΑΠΘ και των Ιταλών συναδέρφων τους έγινε πριν από μερικά χρόνια και λόγω απρόβλεπτων παραγόντων η μελέτη του υλικού δεν προχώρησε και δεν δημοσιεύτηκε.
Οι εκτιμήσεις ωστόσο παραμένουν και είναι ισχυρές. Σύμφωνα με τους ερευνητές η ηφαιστειακή αυτή τέφρα που ανιχνεύεται στα ιζήματα της Βόλβης προέρχεται από την έκρηξη του Βεζούβιου.
Η λάβα που έπνιξε την Πομπηία - «Ψήθηκαν» χιλιάδες στους 300°C
Στις 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ. η ισχυρή έκρηξη του Βεζούβιου ισοπέδωσε την Πομπηία και το Ερκουλάνεουμ, δύο μεγάλες πόλεις, που βρισκόταν στους πρόποδες του βουνού, στον κόλπο της Νάπολης.
Την εποχή της πρώιμης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, 20.000 άνθρωποι ζούσαν στην Πομπηία, μεταξύ των οποίων έμποροι, βιοτέχνες και αγρότες, οι οποίοι ασχολούνταν με την καλλέργεια της εύφορης γης -ως αποτέλεσμα προηγούμενων εκρήξεων που εμπλούτισαν το υπέδαφος με οργανικά υλικά- κυρίως με αμπέλια και περιβόλια.
Μικρότερη πόλη με περίπου 5.000 κατοίκους το Ερκουλάνεουμ, το οποίο πήρε το όνομά του από τον μυθικό ήρωα Ηρακλή, αποτελούσε θέρετρο των Ρωμαίων και φιλοξενούσε πολυτελείς επαύλεις και μεγάλα λουτρά.
Οι δύο πόλεις είχαν υποστεί καταστροφές ήδη από τον ισχυρό σεισμό των 6 βαθμών, που σημειώθηκε στις 5 Φεβρουαρίου του 62 μ.Χ. και αρκετές από τις ζημιές σε κτήρια, ιδιωτικά και δημόσια, δεν είχαν ακόμη επιδιορθωθεί.
Το μεσημέρι της 24ης Αυγούστου του 79 μ.Χ., ένα σύννεφο στάχτης και ελαφρόπετρας που έφτασε τα 16 χιλιόμετρα κάλυψε τα πάντα κι έφτασε ως τη στρατόσφαιρα. Μέχρι αργά το βράδυ ηφαιστειακή τέφρα και χαλάζι από ελαφρόπετρες διαμέτρου έως και 8 εκατοστών εκτινάσσονταν προς την Πομπηία, αναγκάζοντας τους κατοίκους της να φύγουν τρομαγμένοι. Μόνο 2.000 άνθρωποι παρέμειναν στην πόλη, κρυμμένοι σε κελάρια ή σε πέτρινες κατασκευές, ελπίζοντας ότι θα γλυτώσουν.
Αν και ένας δυτικός άνεμος προστάτευσε το Ερκουλάνεουμ από το αρχικό στάδιο της έκρηξης, στη συνέχεια ένα γιγάντιο σύννεφο καυτής τέφρας και αερίου ξεπήδησε στη δυτική πλευρά του Βεζούβιου, σαρώνοντας την πόλη και οδηγώντας στον θάνατο όσους είχαν απομείνει.
«Οι άνθρωποι κάλυπταν τα κεφάλια τους με μαξιλάρια, τη μόνη άμυνα ενάντια σε μια βροχή από πέτρες... Ένα σκοτεινό και φρικτό σύννεφο φορτισμένο με εύφλεκτη ύλη εμφανίστηκε ξαφνικά. Κάποιοι θρήνησαν τη μοίρα τους. Άλλοι προσεύχονταν να πεθάνουν», έγραψε ο Γάιος Πλίνιος Καικίλιος, συγγραφέας και δικαστής στη Ρώμη, αυτόπτης μάρτυρας της έκρηξης, την οποία περιέγραψε με λεπτομέρειες σε δύο επιστολές του.
Ο καθηγητής Παλαιοντολογίας, Στρωματογραφίας και Παλαιοπεριβαλλοντολογίας, στο τμήμα Γεωλογίας του Α.Π.Θ., Γιώργος Συρίδης, μέλος της ομάδας αυτής, λέει στη Voria, πως «η συγκεκριμένη ηφαιστειακή τέφρα έρχεται από πολύ μακριά, τόσο σε χρόνο, όσο και σε απόσταση και η χημική της ανάλυση δείχνει σε μεγάλο ποσοστό ομοιότητα με την τέφρα στης νότιας Ιταλίας. Δεν αποκλείεται λοιπόν να προέρχεται από την έκρηξη του ηφαιστείου του Βεζούβιου».
Μέχρι σήμερα η επικρατέστερη θεωρία για τον θάνατο των κατοίκων της Πομπηίας ήταν η ασφυξία από την εισπνοή τέφρας.
Νεότερες μελέτες έδειξαν πως οι κάτοικοι της Πομπηίας «ψήθηκαν» από θερμά και τοξικά κύματα αέρα, καθώς μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου η θερμοκρασία έφτασε στους 300 βαθμούς Κελσίου. Τα θύματα υπέστησαν θερμικό σοκ με αποτέλεσμα να προκληθεί άμεσα νεκρική ακαμψία, εξού και η παραμορφωμένη στάση στην οποία βρέθηκαν τα περισσότερα σώματα, ανέφερε στο National Geographic, ο Ιταλός ηφαιστειολόγος Giuseppe Mastrolorenzo.
Πηγή: Μ. Ριτζαλέου, Voria
Δεν υπάρχουν σχόλια