Η Εικονογραφία των Αρχαίων Νομισμάτων

Μία από τις βασικές αρχές της Νομισματικής είναι η επιλογή των εικονογραφικών τύπων της εμπρόσθιας και οπίσθιας όψεως, καθώς στο μικρό πέτ...

Μία από τις βασικές αρχές της Νομισματικής είναι η επιλογή των εικονογραφικών τύπων της εμπρόσθιας και οπίσθιας όψεως, καθώς στο μικρό πέταλο του νομίσματος χαράσσονται παραστάσεις που παραπέμπουν στην εκδότρια αρχή. Πολλές οι πηγές εμπνεύσεως των αρχαίων χαρακτών για την επιλογή των εικονογραφικών θεμάτων και ανάμεσα σε αυτές η θρησκευτική και μυθολογική παράδοση, το φυσικό περιβάλλον, η χλωρίδα και η πανίδα της εκδότριας αρχής, αρχιτεκτονήματα, γλυπτά ακόμα και αγωνίσματα. Έτσι το νόμισμα, εκτός από το βασικό μέσο συναλλαγής, γίνεται ταυτοχρόνως μία σημαντική πηγή γνώσεως του παρελθόντος, μεταφέροντας μηνύματα και συμβολισμούς κάθε είδους.

Θρησκευτική Παράδοση

Οι αρχαίοι Έλληνες, πιστοί στη θρησκεία τους, απεικόνιζαν στα νομίσματά τους το προστάτη θεό της πόλεώς τους. Οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου απεικονίζονται πολύ συχνά σε νομίσματα και αρκετές φορές μάλιστα συνοδεύονται από το ιερό σύμβολό τους.

Στην Ολυμπία λατρεύονταν ο Δίας και η Ήρα, οι οποίοι απεικονίζονται και στα νομίσματα της περιοχής.

Οι Αθηναίοι επιλέγουν τη θεά Αθηνά, που έδωσε και το όνομά της στην πόλη, μαζί με το σύμβολό της, την κουκουβάγια (τη γλαύκα).

Στη Χαλκιδική, όπου υπήρχε η λατρεία του Απόλλωνα, οι πόλεις απεικονίζουν τον θεό με το σύμβολό του, τη λύρα.

Μυθολογία

Πολλές φορές στην αρχαιότητα οι μυθολογικές ιστορίες απέκτησαν συγκεκριμένες εικονογραφήσεις για να τις καταλαβαίνουν όσοι τις έβλεπαν.

Ηρακλής και Λέων της Νεμέας

Ο Ηρακλής παλεύει με το λιοντάρι της Νεμέας ένα λιοντάρι δυνατό που σκόρπιζε τον φόβο στην περιοχή. Ο ήρωας χρησιμοποίησε αρχικά το τόξο και το σπαθί του για να το τραυματίσει, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Τελικά πάλεψε με τα χέρια του, έπνιξε το λιοντάρι και αφού το έγδαρε, φόρεσε την προβιά στο κεφάλι του. Στο εξής ο Ηρακλής έφερε πάντοτε στο κεφάλι του τη λεοντή ως πανοπλία.

Πήγασος και Βελεροφόντης

Ο Πήγασος συνδέεται με την Αθηνά, κύρια θεότητα της Κορίνθου, μέσα από τον μύθο του τοπικού ήρωα Βελλεροφόντη. Σύμφωνα με τον μύθο αυτόν, η Αθηνά έδωσε στον Βελλεροφόντη ένα χρυσό χαλινάρι, με το οποίο αυτός έπιασε τον Πήγασο την ώρα που έπινε νερό στην κρήνη Πειρήνη. Η θεά μάλιστα λατρευόταν στην πόλη ως Αθηνά Χαλινίτις.

Λαβύρινθος – Κνωσός

Η Κνωσός επιλέγει για τα νομίσματά της τον Λαβύρινθο, ένα από τα πιο σπουδαία έργα του Δαιδάλου. Ο Λαβύρινθος είχε πολύ εύκολη είσοδο, αλλά σχεδόν αδύνατη έξοδο, εξαιτίας των πολλών διαδρόμων και στροφών που συνήθως δεν οδηγούσαν πουθενά.

Ζώα και Φυτά

Στα αρχαία νομίσματα πολλές φορές χαράσσονταν ζώα και φυτά που υπήρχαν στο φυσικό περιβάλλον της πόλεως.

Στη Θεσσαλία, περιοχή γνωστή για την ιπποτροφία της, οι πόλεις πολύ συχνά επιλέγουν την απεικόνιση του ίππου για τα νομίσματά τους.

Η Εύβοια, γνωστή για τα βοοειδή της, όπως δηλώνει και το όνομα της (Εύβοια = ευ+βους), απεικόνισε στα νομίσματά της μία αγελάδα.

Ο γνωστός «Μαρωνίτικος οίνος» της Θράκης ενέπνευσε τους χαράκτες των νομισμάτων που διάλεξαν την απεικόνιση της αμπέλου.

Το Μεταπόντιο στην Κάτω Ιταλία, με μεγάλη παραγωγή δημητριακών, απεικόνισε επάνω στο νόμισμά του ένα στάχυ.

Η Κάμειρος, η σημαντικότερη πριν την ίδρυση της Ρόδου πόλη του νησιού, επιλέγει για τις εκδόσεις της το φύλλο συκιάς. Οι ροδίτικες συκιές ήταν φημισμένες στην αρχαιότητα.

Λαλούντα Σύμβολα

Ορισμένες πόλεις χαράσσουν επάνω στο νόμισμα παραστάσεις που σχετίζονται με το όνομά τους. Αυτές οι παραστάσεις λέγονται «λαλούντα σύμβολα».

Η Ρόδος βάζει επάνω στο νόμισμά της ένα ρόδο.

Ο Σελινούς στη Σικελία απεικονίζει ένα σέλινο.

Αγωνίσματα

Οι αθλητικοί αγώνες ήταν πολύ διαδεδομένοι σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο, καθώς ο αθλητισμός καλλιεργούσε σώμα και πνεύμα μαζί και ήταν συνδεδεμένος άμεσα με την αγωγή των νέων. Ιδιαίτερο μάλιστα ενδιαφέρον και βασική πηγή γνώσεως της ιστορίας παρουσιάζουν τα αγωνίσματα που δεν υπάρχουν σήμερα, όπως ο οπλίτης δρόμος, η αρματοδρομία και η ιπποδρομία.

Δίσκος