Μια... διαδραστική χιλιετία

Παρουσιάζονται 250 θησαυροί από το ΒΧΜ, αλλά και από μουσεία της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. To δραματοποιημένο βίντεο με την ιστορ...

Παρουσιάζονται 250 θησαυροί από το ΒΧΜ, αλλά και από μουσεία της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης.

To δραματοποιημένο βίντεο με την ιστορία του Ούγγρου ηγέτη, ο οποίος θάβεται με το ξίφος του, μαγνητίζει τα παιδιά στη βίλα Ιλίσια, το χειμερινό ανάκτορο της δούκισσας της Πλακεντίας που στεγάζει το Βυζαντινό Μουσείο. 

Δεν είναι ο πρώτος ηγεμόνας που έθαψαν μαζί με το σπαθί του, αλλά το συγκεκριμένο είχε διακοσμηθεί με χρυσά μέρη από ένα πολύτιμο ξύλινο κουτί. Ανήκε σε αρχόντισσα του Βυζαντίου και ήταν ένα από όσα λεηλάτησαν οι Αβαροι.

Τα παιδικά πρόσωπα πλησιάζουν την οθόνη «ρουφώντας» τη σύντομη ιστορία. Λίγο πιο κάτω, μικροί και μεγάλοι επισκέπτες μαγεύονται με το αφήγημα του Θησαυρού της Κρατήγου που βρέθηκε στη Μυτιλήνη. Χρυσά κοσμήματα, αργυρά σκεύη, αγγεία, μια πόρπη και μια σφραγίδα, μαρτυρούν ότι οι ιδιοκτήτες του δεν ήταν τυχαίοι. Ανήκε σε μια πλούσια οικογένεια που ζούσε στα παράλια της Μικράς Ασίας τον 7ο αιώνα. Ομως σε μια από τις κρίσεις που συγκλόνισαν τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία –όταν τα εδάφη της παραβίασε ο περσικός στρατός και οι Αβαροσλάβοι–, η οικογένεια έθαψε τον «θησαυρό» στην αυλή του σπιτιού της. Το σύνολο βρέθηκε αιώνες μετά, όταν άρχισε να κατασκευάζεται το αεροδρόμιο της Μυτιλήνης.

Έχει πολλές τέτοιες ιστορίες η νέα περιοδική έκθεση «Το Βυζάντιο και οι άλλοι κατά την πρώτη χιλιετία: μια αυτοκρατορία σταθερότητας σε μια περίοδο κλυδωνισμών», που θα μείνει ανοιχτή έως τον Οκτώβριο στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, επιχειρώντας, όπως λέει η διευθύντριά του, δρ. Κατερίνα Δελλαπόρτα, στην «Κ», να φωτίσει τον ρόλο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας «ως πόλου σταθερότητας στην ευρωπαϊκή ήπειρο, καθώς και στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου μεταξύ του 300-1000 μ.Χ. Μια περίοδος που σημαδεύεται από μεγάλες αναταράξεις και μεγάλες ανατροπές».

Η σύγχρονη τεχνολογία δίπλα στις βυζαντινές αρχαιότητες. Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο έχει ενταχθεί στο έργο CEMEC: Connecting Early Medieval European Collections.

Οι διαδραστικές εφαρμογές «ζωντανεύουν» την έκθεση που παρουσιάζεται σε έξι θεματικές ενότητες: «Μετάβαση», «Η πνευματική ζωή», «Πολεμικές συγκρούσεις στο ανατολικό και δυτικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας», «Το εμπόριο», «Τα εγκόσμια», «Η θρησκευτική λατρεία», με 250 εκθέματα όχι μόνο από τις συλλογές του ΒΧΜ αλλά και από μουσεία της Ολλανδίας, της Γερμανίας, της Ουγγαρίας, της Ισπανίας, της Ιρλανδίας και του Βελγίου. Η έκθεση, τονίζει η διευθύντρια του μουσείου στην ξενάγηση, στοχεύει στην ανάδειξη των ευρωπαϊκών μουσειακών συλλογών που χρονολογούνται στον Μεσαίωνα, με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας και εντάσσεται στο πλαίσιο του έργου CEMEC: Connecting Early Medieval European Collections που συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Eνωσης και στο οποίο το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο συμμετέχουν ως εταίροι.

Και είναι ακριβώς οι εφαρμογές που εξάπτουν τη φαντασία των επισκεπτών μέσα στον καυτό Αύγουστο, στα μικρά αφηγήματα των εκθεσιακών χώρων. Ο Περίανδρος Επιτροπάκης, από τα εκπαιδευτικά προγράμματα του ΒΧΜ, δείχνει το διαδραστικό χρονολόγιο στο ξεκίνημα της έκθεσης. Eνα δεκάλεπτο με την πρώτη χιλιετία στην Ευρώπη, τις επιδρομές των φυλών, πώς σχηματίστηκαν τα κράτη της Γαλλίας και της Γερμανίας, τις μετακινήσεις των λαών. Στον χάρτη οι κίτρινες κουκκίδες μαρτυρούν τις μετακινήσεις των Γότθων. Οι Αλαμανοί, οι πρόγονοι των Γερμανών, έχουν το δικό τους χρώμα και ο επισκέπτης παρακολουθεί της διαδρομή τους, πώς έφτασαν στην Κεντρική Ευρώπη.

Ακολουθεί η επέλαση των Ούννων, η εμφάνιση των Βησιγότθων, η εξάπλωση των Σλάβων που μέχρι το 530 κατοικούσαν στον Νότο της Ρωσίας. Παρακολουθούμε πώς αναμείχθηκαν οι Βούλγαροι, πώς εγκαταστάθηκαν οι Χάζαροι στην Ουκρανία, την κάθοδο των Οστρογότθων στον ελλαδικό χώρο, τις επιδρομές των Βίκινγκς στις βαλτικές και αγγλοσαξονικές χώρες. Τα σπαθιά στον χάρτη σηματοδοτούν τα πεδία των μαχών. Πιστό ιστορικά, το βίντεο δείχνει πώς σχηματίζονται τα βασίλεια, ενώ στην Ανατολή υπάρχει σταθερότητα. «Αυτό θέλαμε να τονίσουμε, ότι το Βυζάντιο σαν οντότητα κρατική ήταν πολύ σταθερό κι ας είχαν εσωτερικά προβλήματα», λέει η διευθύντρια του ΒΧΜ.

Στη μεγάλη οθόνη αναβιώνει η πνευματική επίδραση του Βυζαντίου, εφαρμογή για μικρούς και μεγάλους. Στις προθήκες παρακολουθούμε την καλλιτεχνική παραγωγή σε διάφορες περιοχές της Ευρώπης, την ίδια χρονική στιγμή. Ένα σπαθί από την Ιρλανδία, ένα χρυσό κύπελλο από τάφο Αβάρου ευγενούς, κέρας βούβαλου, όλα πολεμικά κτερίσματα αλλά και ένας εντυπωσιακός παλαιοχριστιανικός σταυρός που δείχνει πώς λειτούργησε ενοποιητικά ο χριστιανισμός στην Ευρώπη. Σε άλλο σημείο της έκθεσης παρουσιάζεται η επίδραση της κλασικής παιδείας στην εικονογράφηση βυζαντινών χειρογράφων αλλά και η πνευματική επίδραση του Βυζαντίου στους Σλάβους και τους Ρώσους, στους Άραβες κ.ά.

Πηγή: Γ. Συκκά, Καθημερινή