Οι Εγκαταστάσεις της Mycobar (κτήρια προσωπικού) στη περιοχή Αγ. Παρασκευή- Αλωνάκι ή Τραόμανδρα. (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΦΑΚΥΚ). Διαβάστε εδώ ...
 |
| Οι Εγκαταστάσεις της Mycobar (κτήρια προσωπικού) στη περιοχή Αγ. Παρασκευή- Αλωνάκι ή Τραόμανδρα. (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΦΑΚΥΚ). |
Διαβάστε εδώ το 1ο Μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κυκλάδων στην Μύκονο.
Διαβάστε εδώ το 2ο Μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κυκλάδων στην Μύκονο.
Διαβάστε εδώ το 3ο Μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κυκλάδων στην Μύκονο.
Διαβάστε εδώ το 4ο Μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κυκλάδων στην Μύκονο.
Τα εγκαταλελειμμένα μεταλλεία βαρύτη στη Μυκόνο (1954-1983)
Πριν τις διακοπές των Χριστουγέννων, βρεθήκαμε σε αυτοψία στην απομακρυσμένη ΒΑ Μύκονο όπου για δεύτερη φορά παρατηρήσαμε τα σπιτάκια, τα εργαστήρια και τις εγκαταστάσεις (Σπαστήρια-Τριβεία πλατφόρμες φόρτωσης των παλαιών μεταλλείων της Mycobar στη θέση Αγ. Παρασκευή ή Αλωνάκι ή Τραόμανδρα). Αυτή τη φορά οι εγκαταστάσεις κίνησαν περισσότερο το ενδιαφέρον μας και ρωτήσαμε τους ντόπιους για πληροφορίες αλλά περπατήσαμε και σε περιοχές του νησιού όπου είχαν κατά το παρελθόν γίνει εξορύξεις.
Επιπλέον προχωρήσαμε και σε σύντομη έρευνα στο διαδίκτυο όπου εντοπίσαμε πλούσιο υλικό, που μαζί με τις πληροφορίες που συλλέξαμε, παραθέτουμε εδώ:
Αρχικά οι πρώτες εξορύξεις περιορίστηκαν στις περιοχές Αγ. Σώστης, Μερχία και Άη Λιάς Ανωμερίτης για την εξόρυξη Σιδήρου, Γαληνίτη (αργυρούχου μολύβδου) και Βαρύτη. Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων ξεκίνησε από την Ιταλική Εταιρεία των Σπυρίδωνος Δεσπόζιτου & Λουδοβίκου Δεπιάν στα 1898 η οποία παραχώρησε τις εν λόγω περιοχές στην Γαλλική εταιρεία του Σερπιέρη στα 1908 (Γαλλική εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου). Πολλοί Μυκονιάτες βρήκαν εργασία στα δύσκολα αυτά χρόνια αλλά οι εξορύξεις σταμάτησαν στα 1915.
 |
| Οι Εγκαταστάσεις της Mycobar στη περιοχή Αγ. Παρασκευή-Αλωνάκι ή Τραόμανδρα. (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΦΑΚΥΚ). |
Αργότερα μετά τον εμφύλιο, εκδηλώθηκε περισσότερο ενδιαφέρον για την ΒΑ Μύκονο όπου εντοπίσθηκαν 3 βασικές φλέβες Βαρύτη. Η αρχική μίσθωση αυτών των περιοχών έγινε το 1954 από την Αμερικάνικη εταιρεία Magcobar με έδρα το Houston του Texas και κατόπιν αυτή ανέθεσε την εκμετάλλευσή του στη Mycobar, Μεταλλευτική Εταιρεία Α.Ε. με μικτό Ελληνικό και Αμερικάνικο ανώτερο προσωπικό. Αν και η πλήρης εκμετάλλευση φαίνεται ότι ανήκε απόλυτα στην βασική εταιρεία και το προϊόν εξαγόταν άμεσα στην Αμερική με αποικιοκρατικούς όρους, οι εργάτες και το μεσαίο προσωπικό προερχόταν από τη Μύκονο.
Έτσι οι 300 και πλέον Έλληνες που εργάζονταν στις στοές και στα εργοτάξια μπόρεσαν στα ακόμα πιο δύσκολα χρόνια μετά το Β’ Π.Π. και τον ελληνικό εμφύλιο να ζήσουν τις οικογένειές τους.
Αρχικά οι κάτοικοι δέχθηκαν με ενθουσιασμό την εγκατάσταση των μεταλλείων, ωστόσο πολλοί πέθαναν πρόωρα από τις δύσκολες συνθήκες της εξαντλητικής εργασίας είτε δούλευαν στις στοές (ασθένειες του αναπνευστικού) είτε στη σκάλα μεταφόρτωσης που φτιάχτηκε στο ακρωτήριο Λούλος, στον κόλπο Καλό Λιβάδι. Πριν από την κατασκευή της σκάλας τα φορτηγά πλοία της Mycobar έστελναν μικρές φορτηγίδες «παντόφλες» πού φόρτωναν στα Διβούνια και κατόπιν αυτές μεταφόρτωναν στα μεγαλύτερα πλοία που ήταν αρρόδου.
 |
| Τα κτήρια και η σκάλα φόρτωσης της Mycobar στο Λούλο. Σημειώνονται τα θεμέλια της γέφυρας φόρτωσης του μεταλλεύματος στα πλοία. (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΦΑΚΥΚ). |
Όσοι μεταλλωρύχοι δεν κατοικούσαν στην Άνω Μερά έπρεπε να σηκωθούν αχάραγα και να περπατήσουν 2,3 και 4 ώρες για να έρθουν στα μεταλλεία από τα σπίτια τους στην Χώρα, τον Πλατύ Γιαλό και άλλες περιοχές τις Μυκόνου. Ωστόσο παρά τις πολλές και σκληρές ώρες εργασίας πολλοί μελετητές θεωρούν ότι η λειτουργία των μεταλλείων έδωσε στους ντόπιους τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τις νέες τεχνολογίες και να τους δώσουν νέα ερεθίσματα, αποσπώντας τους από το μοντέλο της αγροτικής οικονομίας που επικρατούσε τότε στα νησιά και λόγω των συνθηκών του Αιγαίου, απαιτούσε επίσης σκληρή δουλεία ενώ δεν ήταν προσοδοφόρο. Με τα ερεθίσματα αυτά οι Μυκονιάτες, έχοντας ως εναλλακτική τις νέες τεχνολογικές και τις βιομηχανικές εξελίξεις, τις χρησιμοποίησαν στον αναπτυσσόμενο από τη δεκαετία του ‘60 τουρισμό, ανεβάζοντας το βιοτικό τους επίπεδο.
 |
| Καμίνι τήξεως σιδήρου; στον Αγ. Σώστη Μυκόνου. (Φωτογραφικό Αρχείο ΕΦΑΚΥΚ). |
Αντίθετα πραγματοποιώντας μια γενική αποτίμηση για τις μεταλλευτικές δραστηριότητες του 19ου και του 20ου αι. στις Κυκλάδες και για τις επιπτώσεις ή τα οφέλη που αυτές επέφεραν στην νησιωτική κοινωνία, άλλοι μελετητές θεωρούν ότι η πλάστιγγα γέρνει προς την ολοκληρωτική εκμετάλλευση: Παραθέτουμε μικρό απόσπασμα από το άρθρο του καθηγητή πολεοδομίας Ν. Μπελαβίλα (Πηγή:https://www.dimokratiki.gr/.../anekmetalleftos.../): Είναι αξιοπρόσεκτο το πώς μία υπερεντατική οικονομική δραστηριότητα, σαν αυτή της αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου, η οποία διήρκεσε έναν αιώνα, δεν άφησε ίχνος ευημερίας. Τα νησιά που τη φιλοξένησαν άλλαξαν, οι τόποι αλλοιώθηκαν. Όμως οι οικισμοί και οι κοινωνίες τους δεν αναπτύχθηκαν, οι άνθρωποι δεν προόδευσαν, η ζωή δεν βελτιώθηκε όπως ανέμεναν. Δεν απέμειναν κέρδη στα νησιά από την πολλά υποσχόμενη βιομηχανική ανάπτυξη του 19ου αιώνα και του Μεσοπολέμου.
Μανώλης Ψαρρός-Αγγ. Κουμνά, Αρχαιολόγοι ΕΦΑ Κυκλάδων.
Διαβάστε εδώ το 1ο Μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κυκλάδων στην Μύκονο.
Διαβάστε εδώ το 2ο Μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κυκλάδων στην Μύκονο.
Διαβάστε εδώ το 3ο Μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κυκλάδων στην Μύκονο.
Διαβάστε εδώ το 4ο Μέρος του αφιερώματος της ΕφΑ Κυκλάδων στην Μύκονο.
(Βασικές πηγές: με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, κυρίως από τη συνέντευξη της ερευνήτριας κ. Δήμητρας Λοΐζου-Βουλγαράκη στο διαδίκτυο:
https://www.facebook.com/dimitra.loizou.voulgaraki/
και επιπλέον:
https://www.ribandsea.com/.../3312-ta-anenerga-metalleia...
http://giannisserfanto.blogspot.com/.../blog-post_6531.html).
Περαιτέρω πληροφορίες για τα μεταλλεία Βαρύτη έδωσαν η φύλακας αρχαιοτήτων Μυκόνου κ. Φρασκούλα Πατεράκη και οι παλαιοί αλιείς - ιδιοκτήτες των οικίσκων στα Διβούνια Μυκονου.
Πηγή: Μ. Ψαρρός, Σγγ. Κουμνά, Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων
Δεν υπάρχουν σχόλια