Mία αντιγραφή της "Μόνα Λίζα" φαίνεται μέσα από το σκόπευτρο μιας βιντεοκάμερας που εκτίθεται στο ισπανικό Μουσείο Πράδο στη Μαδρί...
| Mία αντιγραφή της "Μόνα Λίζα" φαίνεται μέσα από το σκόπευτρο μιας βιντεοκάμερας που εκτίθεται στο ισπανικό Μουσείο Πράδο στη Μαδρίτη. |
Για αιώνες, οι θεατές ορκίζονταν πως τα μάτια της Μόνα Λίζα τούς ακολουθούν όπου κι αν σταθούν. Μια πρόσφατη επιστημονική μελέτη όμως αποκαλύπτει ότι το διάσημο «βλέμμα που σε παρακολουθεί» ίσως να μην ανήκει καν στην ίδια τη Μόνα Λίζα.
Για πολύ καιρό, το μεγάλο μυστήριο γύρω από τη διάσημη Λα Τζιοκόντα του Λεονάρντο ντα Βίντσι – ή όπως είναι πιο γνωστή διεθνώς, Μόνα Λίζα – ήταν το αν και πώς φαίνεται να κινούνται τα μάτια της. Το «φαινόμενο της Μόνα Λίζα», όπως καθιερώθηκε να ονομάζεται, βασίζεται στη διαχρονική εντύπωση ότι το βλέμμα ενός πορτρέτου ακολουθεί τον θεατή, ανεξαρτήτως γωνίας παρατήρησης.
Η αντίληψη αυτή, ωστόσο, δεν είναι τόσο σύγχρονη όσο η ίδια η Μόνα Λίζα. Το φαινόμενο μπορεί να εντοπιστεί ακόμα και στην αρχαιότητα, στους Έλληνες, λόγω της δισδιάστατης φύσης των τοιχογραφιών και των αγιογραφιών της εποχής. Αυτό που το απογείωσε όμως ήταν η εισαγωγή της γραμμικής προοπτικής στην Αναγέννηση από τον Φίλιππο Μπρουνελέσκι, προσφέροντας στους ζωγράφους τη δυνατότητα να δημιουργούν ψευδαίσθηση βάθους και εστίασης – με αποκορύφωμα τα πορτρέτα που φαίνονταν «ζωντανά» και διαδραστικά.
Όλα αυτά μας οδηγούν στην ερώτηση: Μας κοιτάζει όντως η Μόνα Λίζα; Για να δώσουν μια οριστική απάντηση, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Μπίλεφελντ στη Γερμανία πραγματοποίησαν μια μελέτη για να αναλύσουν το βλέμμα της Μόνα Λίζα με ακρίβεια. Οι ερευνητές ζήτησαν από 24 συμμετέχοντες να αξιολογήσουν την κατεύθυνση του βλέμματός της, όχι υποκειμενικά, αλλά μετρώντας την κατεύθυνσή του πάνω σε έναν κανόνα μήκους δύο μέτρων που είχε τοποθετηθεί μπροστά στην οθόνη.
Οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν διάφορες εκδοχές της εικόνας, σε ποσοστά ζουμ από 30% έως 70%, όπου προβαλλόταν είτε ολόκληρο το κεφάλι είτε μόνο τα μάτια και η μύτη. Όλες οι εικόνες είχαν εστίαση στο ίδιο σημείο – τη γέφυρα της μύτης – και ταιριασμένη ανάλυση στην οθόνη (1280x1024 pixel).
Το συμπέρασμα; Αν και το «φαινόμενο της Μόνα Λίζα» είναι υπαρκτό και έχει επαληθευτεί σε άλλα πορτρέτα, δεν ισχύει για την ίδια τη Μόνα Λίζα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως το βλέμμα της κατευθύνεται περίπου 15 μοίρες προς τα δεξιά, κάτι που σημαίνει πως κοιτάζει προς το δεξί αυτί ή πάνω από τον ώμο του θεατή – όχι ευθεία προς αυτόν.
Αυτό το εύρημα θέτει υπό αμφισβήτηση το κατά πόσο δικαίως φέρει η Μόνα Λίζα το «όνομα» του φαινομένου. Ίσως, υποστηρίζουν ορισμένοι, ήρθε η ώρα να αποδοθεί ο τίτλος σε κάποιο άλλο πορτρέτο που πράγματι ενσαρκώνει την ψευδαίσθηση του «βλέμματος που σε παρακολουθεί».
Η ειρωνεία είναι πως, παρόλο που ο πίνακας δεν εφαρμόζει το φαινόμενο, η Μόνα Λίζα εξακολουθεί να προσελκύει περισσότερους από 30.000 επισκέπτες καθημερινά στο Μουσείο του Λούβρου. Μπορεί να μην σε κοιτάζει, αλλά σίγουρα όλοι την κοιτάζουν.
Πηγή: Στ. Παπαγρηγορίου, CNN
Δεν υπάρχουν σχόλια