«Αρχαιολογία και Τέχνες»: τεύχος 148

Το εξώφυλλο του τεύχους 148. Το συνδρομητικό περιοδικό Αρχαιολογία και Τέχνες εξέδωσε το νέο του τεύχος (αρ. 148), που φιλοξενεί ένα μεγάλο ...

Το εξώφυλλο του τεύχους 148.

Το συνδρομητικό περιοδικό Αρχαιολογία και Τέχνες εξέδωσε το νέο του τεύχος (αρ. 148), που φιλοξενεί ένα μεγάλο αφιέρωμα στη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων (ΔΣΑΝΜ) και σε έργα συντήρησης και αποκατάστασης που συνεισφέρουν στην ανάδειξη και την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Το αφιέρωμα έχουν επιμεληθεί η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μαρία Μερτζάνη και η Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης-Μουσειολόγος Μαρία Κρινή.

Το τεύχος ανοίγει με τη συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό η Μαρία Μερτζάνη.

Στη στήλη «Ελλάδα εκτός Ελλάδος», η Μελίνα Φωτοπούλου αφηγείται το ιστορικό της ανακάλυψης αλλά και της αποκατάστασης ενός σημαντικού έργου του Δανού ζωγράφου Carl Bloch, που θεωρούνταν οριστικά χαμένο εδώ και δεκαετίες. Ο «Προμηθέας Λυόμενος» εντοπίστηκε το 2012 κατά τη διάρκεια εκκένωσης του πρώην θερινού ανακτόρου στο Τατόι. Αφού συντηρήθηκε από το προσωπικό της ΔΣΑΝΜ, ο πίνακας ταξίδεψε στη Δανία, για να συμπεριληφθεί σε μεγάλη αναδρομική έκθεση.

Το αφιέρωμα ξεκινά με το άρθρο «Συντηρώντας την ύλη, διατηρώντας τη μνήμη» που υπογράφουν η Μαρία Μερτζάνη, η Μαρία Κρινή και η Θεοδώρα Ξενιού. Στο άρθρο αυτό περιγράφονται το έργο αλλά και οι στόχοι της ΔΣΑΝΜ, και παράλληλα αναδεικνύεται η σημασία της Διεύθυνσης για την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας.

«Αναδεικνύοντας τον αρχαϊκό ναό του Απόλλωνα στην αρχαία θεσσαλική Μητρόπολη» έχει τίτλο το άρθρο του Φώτη Κατέβα και της Δέσποινας Παπαϊωάννου. «Η κατασκευή του στην ανθηρή εποχή των αρχαϊκών χρόνων, η βίαιη καταστροφή του στην ταραγμένη Ρωμαϊκή περίοδο και η αποκάλυψή του στην πρόσφατη σχετικά αρχαιολογική έρευνα στη χώρα μας, σχηματίζουν τρία χρονικά ορόσημα που αναζητούν ένα ακόμα τέταρτο: την ολοκλήρωση ενός προγράμματος συντήρησης, αποκατάστασης και προστασίας του» αναφέρουν χαρακτηριστικά οι δύο συγγραφείς.

Ο Χρήστος Σοφόπουλος, στο άρθρο του «Μεγάλη Παναγιά Σαμαρίνας. Ένα έργο αποκατάστασης στους πρόποδες της Πίνδου», μας ταξιδεύει στο ψηλότερο χωριό των Βαλκανίων, περιγράφοντας τη διαδικασία αποκατάστασης του ναού, ο οποίος είχε άμεση ανάγκη εργασιών αναστήλωσης αλλά και συντήρησης του τοιχογραφικού του διακόσμου. Έπειτα από πολλές δυσκολίες το έργο παραδόθηκε στην τοπική κοινωνία, η οποία έχει αναλάβει πλέον την ευθύνη να το διατηρήσει για τις επόμενες γενιές.

Το άρθρο της Γιάννας Παπαϊωάννου, της Χαράς Σακελλάρη και του Γιάννη Χάσκαρη «Οθωμανικά μνημεία: Μια νέα πρόκληση» εξετάζει τη συντήρηση των οθωμανικών μνημείων στη χώρα μας, εστιάζοντας στην ιστορική και πολιτιστική τους αξία. Αυτά τα μνημεία, «συχνά λησμονημένα ή και κατεστραμμένα εξαιτίας των αναμνήσεων και των παθών που ξυπνούσαν, τα τελευταία χρόνια έχουν συγκεντρώσει αυξημένο ενδιαφέρον για την αποκατάσταση και την ανάδειξη της ιστορικής, πολιτιστικής και αισθητικής τους αξίας. […] Η αποκατάσταση και η συντήρησή τους αποβλέπουν στην ενίσχυση της πολιτιστικής ταυτότητας των περιοχών όπου βρίσκονται, καθώς αποτελούν σημαντική πηγή γνώσης για την ιστορία και την κουλτούρα τους» γράφουν.

«Ζωγραφικά αριστουργήματα αποκαλύπτουν την κρυμμένη ιστορία της Αθήνας» στο κείμενο της Ειρήνης Σάβου, η οποία παρουσιάζει τις εργασίες συντήρησης σε δύο σπουδαία νεοκλασικά κτήρια της πόλης: την Οικία Μπάρλα και το Μέγαρο Prokesch von Osten. Οι τοιχογραφίες και οι οροφογραφίες που έρχονται στο φως περιγράφουν τις διαφορετικές ιστορικές φάσεις από τις οποίες πέρασαν τα κτήρια για να φτάσουν στη σημερινή τους μορφή, αναδεικνύοντας παράλληλα τη σημασία της συντήρησης ως εργαλείου διατήρησης της πολιτιστικής μνήμης.

Στο κείμενό τους με τίτλο «Ένας διάλογος συντήρησης και μουσικής» η Μαρία Δελή και η Κατερίνα Ευθυμίου αναφέρονται στη συντήρηση της συλλογή οργάνων του Μουσείου Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων «Φοίβος Ανωγειανάκης» – Κέντρο Εθνομουσικολογίας, η οποία ξεκίνησε με αφορμή τις —ευτυχώς αναστρέψιμες— βλάβες οι οποίες προκλήθηκαν σε ορισμένα μουσικά όργανα της μόνιμης έκθεσης κατά τον σεισμό του 2019.

Ένα ιδιαίτερο βοτσαλωτό δάπεδο, που εντοπίστηκε στη Ναύπακτο το 1933, και το ιστορικό της συντήρησής του, που ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 2022, περιγράφει ο Νικόλαος Τόλης στο άρθρο του «Το παιχνίδι των κριών», ενώ η Μαρία Δελή στο άρθρο «Κύνος. Εύθραυστα ίχνη, σταθερές παρεμβάσεις» αναλύει τις προτάσεις συντήρησης των αρχιτεκτονικών στοιχείων από πηλό στην αρχαία πόλη των ανατολικών Λοκρών και τα στάδια που ακολουθήθηκαν για τη βέλτιστη διαχείριση του ευπαθούς υλικού.

Στο άρθρο τους με τίτλο «Από τα ιερατικά άμφια στα κουστούμια των Ολυμπιακών του 2004» η Τατιάνα Κουσουλού, η Χριστίνα Μαργαρίτη και η Τίνα Χανιαλάκη παρουσιάζουν το έργο του Εργαστηρίου Συντήρησης Υφάσματος της ΔΣΑΝΜ. Τονίζουν την ιδιαιτερότητα της συντήρησης υφάσματος, η οποία έγκειται στη μεγάλη ποικιλία αντικειμένων: ανασκαφικά και ιστορικά υφάσματα, εκκλησιαστικά άμφια και υφάσματα, παραδοσιακά ενδύματα, κεντήματα, ταπισερί, σημαίες, υφάσματα επίπλωσης, θεατρικά κουστούμια, αλλά και σύγχρονα έργα τέχνης, ακόμα και σαλόνια οχημάτων (αμαξών και αυτοκινήτων) από υφασμάτινα υλικά, καταλήγουν στο Εργαστήριο.

Το αφιέρωμα ολοκληρώνεται με το άρθρο «Τα αυτοκίνητα της τέως βασιλικής οικογένειας» που υπογράφουν η Τίνα Χανιαλάκη και ο Πάνος Χριστοδούλου. Σε αυτό αναδεικνύεται η σημασία της συλλογής των οχημάτων της τέως βασιλικής οικογένειας, τα οποία το 2015 κηρύχθηκαν «Νεώτερα Κινητά Μνημεία».

Το τεύχος ολοκληρώνεται με έναν αναλυτικό οδηγό για τη Ρωμαϊκή Ολυμπία, που υπογράφει η Ερωφίλη-Ίρις Κόλια. Η ρωμαϊκή φάση του ιερού του Ολυμπίου Διός υπήρξε καθοριστική για την τελική διαμόρφωση της αρχιτεκτονικής μορφής του, καθώς την εποχή αυτή πραγματοποιήθηκε σειρά παρεμβάσεων και επισκευών σε πολλά μνημεία, αλλά και ανέγερση νέων.

Πηγή: Αρχαιολογία και Τέχνες