Πώς αναβιώνει μία θαλάσσια διαδρομή μετά από πολλούς αιώνες; Τι έχουμε να κερδίσουμε από κάτι τέτοιο; Αυτά είναι τα νέα ερωτήματα που τίθε...
Πώς αναβιώνει μία θαλάσσια διαδρομή μετά από πολλούς αιώνες; Τι έχουμε να κερδίσουμε από κάτι τέτοιο; Αυτά είναι τα νέα ερωτήματα που τίθενται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων και τους εταίρους τους, που διοργανώνουν διεθνές συμπόσιο στις 4-6 Δεκεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, ως καταληκτήρια εκδήλωση του διεθνούς προγράμματος «Ολκάς» και ήδη ετοιμάζονται για τη φυσική συνέχεια αυτού, το νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «ΛΙΜΗΝ».
Ντοκιμαντέρ
Ένα σύγχρονο οδοιπορικό στα 45 λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, τα οποία αποτέλεσαν αντικείμενο της αρχαιολογικής – ιστορικής έρευνας του «Ολκάς» που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία δύο χρόνια, αποτελεί το ομώνυμο ντοκιμαντέρ, το οποίο και θα προβληθεί την ερχόμενη Τετάρτη, στις 19.45, στο πλαίσιο του διεθνούς συμποσίου. Το συμπόσιο με τίτλο «Μεσαιωνικά λιμάνια στο βόρειο Αιγαίο και στη Μαύρη Θάλασσα» θα λάβει χώρα στην αίθουσα «Στέφανος Δραγούμης» του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, με τη συμμετοχή 36 επιστημόνων που προέρχονται από όλες τις χώρες της Μαύρης Θάλασσας, την Αυστρία, την Αρμενία και φυσικά την Ελλάδα και ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, βασισμένες στα συμπεράσματα της έρευνας του προγράμματος «Ολκάς». Ξεχωριστή θέση έχει η προβολή του ντοκιμαντέρ, σε σκηνοθεσία Γιώργου Μπότσου, το οποίο «συνδέει το πολιτιστικό απόθεμα, που βγάλαμε στην επιφάνεια μέσω του προγράμματος, με το σήμερα. Το ντοκιμαντέρ δεν μόνο αρχαιολογικού αλλά και τουριστικού ενδιαφέροντος, καθώς δείχνει αυτές τις πόλεις και τις περιοχές όπως είναι σήμερα», εξηγεί η Φλώρα Καραγιάννη, υπεύθυνη του ΕΚΒΜΜ, η οποία ξεκαθαρίζει ότι οι στόχοι του προγράμματος συνδέονται με τον πολιτιστικό τουρισμό και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί αυτά τα προγράμματα.
Πολιτιστικός τουρισμός
Αυτή η σύνδεση του πολιτιστικού αποθέματος με το σήμερα περνά από διάφορες φάσεις και η υλοιποίηση του «Ολκάς» στάθηκε το πρώτο πολύ σημαντικό βήμα σε αυτήν την κατεύθυνση. Η ίδια περιγράφει αναλυτικά τη διαδικασία «Εμείς ως πολιτιστικός φορέας αναλάβαμε να παραδώσουμε στη σύγχρονη κοινωνία όλη αυτήν τη γνώση για την τεράστια πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής της Μαύρης Θάλασσας, σε μια προσπάθεια αυτή να γίνει προσιτή στο ίδιο το κοινό, στους πολίτες. Αυτό έχει ήδη ξεκινήσει, με την περσινή έκθεση για παράδειγμα, και τώρα με το συμπόσιο που είναι επίσης ανοιχτό στο κοινό. Ειδικότερα το ντοκιμαντέρ το οποίο και θα προβληθεί εντάσσεται σε αυτό το πλαίσιο, αλλά έχουμε πολλές ακόμη δράσεις μπροστά μας».
Πολιτιστικό λιμάνι 2014 η Κωνσταντινούπολη
»Σε συνέχεια του προγράμματος ''Ολκάς'' έχει εγκριθεί από την ΕΕ το πρόγραμμα ''Λιμήν''. Πρόκειται για το νέο θεσμό ''Πολιτιστικό λιμάνι της Μαύρης Θάλασσας'', που λειτουργεί πιλοτικά αλλά στόχος μας είναι καθιερωθεί σε μόνιμη βάση από την ΕΕ. Είναι ένας θεσμός αντίστοιχος με αυτόν της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας στην Ευρώπης και πρώτο Πολιτιστικό Λιμάνι θα είναι η Κωνσταντινούπολη, με πολλές δράσεις σχετικού περιεχομένου, που θα υλοποιηθούν από το δεύτερο μισό του 2014 έως τα μέσα του 2015. Τώρα που καταγράψαμε όλη αυτήν την κληρονομιά με το ''Ολκάς'', καλούμαστε με το ''Λιμήν'' να περάσουμε στο επόμενο βήμα. Να τη βγάλουμε προς τα έξω και να την αναδείξουμε, να την κάνουμε προσιτή στον πολίτη και μακροπρόθεσμα να απολαύσουμε τα πλεονεκτήματα του πολιτιστικού τουρισμού που θα προκύψουν», αναλύει διεξοδικά η ίδια.
Συνέδριο εν πλω και πολιτιστικές κρουαζιέρες
Με την ολοκλήρωση αυτού του πιλοτικού προγράμματος του Πολιτιστικού Λιμανιού στης Κωνσταντινούπολης -με στόχο, βέβαια, τη μόνιση καθιέρωση του θεσμού από την ΕΕ σε διετή βάση- θα γίνει ένα μεγάλο on board συνέδριο στα νερά της Μαύρης Θάλασσας. «Μια πολιτιστική κρουαζιέρα, θα λέγαμε, που θα ακολουθεί τις μεσαιωνικές εκείνες θαλάσσιες διαδρομές», ισχυρίζεται η κ. Καραγιάννη. Το σχέδιο είναι να ξεκινήσει από τη Θεσσαλονίκη μέχρι την Κωνσταντινούπουλη και από εκεί έως και τη βόρεια ζώνη της Μαύρης Θάλασσας. Με στάσεις στα βασικά σημεία της διαδορμής, όπως στη Βάρνα, στην Οδησσό κ.λπ. και με πολλές δράσεις σε καθένα από αυτά.
Οι δράσεις αυτές, λέει η κ. Καραγιάννη, θα μπορούσαν να είναι πολλές. Όπως η εμπειρία μιας «βυζαντινής κρουαζιέρας» στο Βόσπορο, όπου το κοινό και οι τουρίστες θα επιβαίνουν σε ένα πλοίο φτιαγμένο όπως στα βυζαντινά χρόνια και να κάνουν μια κρουαζιέρα στο Βόσπορο όμοια με αυτήν που έκαναν οι Βυζαντινοί πριν τόσους αιώνες. Σύμφωνα με την κ. Καραγιάννη, «ο στόχος είναι καθιερωθούν αυτές οι πολιτιστικές κρουαζιέρες στη Μαύρη Θάλασσα».
Κοινή μεσαιωνική κληρονομιά
Στο συμπόσιο, στις 4-6 Δεκεμβρίου, θα παρουσιαστούν επίσης θεματικές που σχετίζονται με την αρχαιολογία και την ιστορία, τον πολιτισμό των λιμανιών - πόλεων, τις οχυρώσεις, τις κοινωνικές εγκαταστάσεις και που συναποτελούν την κοινή μεσαιωνική παράδοση που μοιράζονται όλες αυτές οι πόλεις - λιμάνια και η οποία θα αξιοποιηθεί στο δεύτερο στάδιο της χάραξης, θα λέγαμε, μιας στρατηγικής πολιτιστικού τουρισμού.
Κοινός άξονας που διατρέχει όλες τις εισηγήσεις είναι ακριβώς αυτή η ενιαία μεσαιωνική κληρονομιά ανάμεσα σε όλα τα λιμάνια της Μαύρη Θάλασσας, ενώ προκύπτει ο σπουδαίος ρόλος της Κωνσταντινούπολης ως βασικού κέντρου πολιτιστικού, καλλιτεχνικού, πνευματικού, παραγωγικού κ.ο.κ. από τον 4ο αιώνα τουλάχιστον έως τον 15ο. Άλλο σπουδαίο λιμάνι ήταν αυτό της Ταυρικής χερσονήσου, στη σημερινή Σεβαστούπολη, το οποίο και ξεχώριζε σε όλη τη βόρεια πλευρά της Μαύρης Θάλασσας.
Ναυάγια
Μεγάλο ενδιαφέρον -και αναλύονται σε αρκετές εργασίες του συμποσίου- έχουν τα ναυάγια με όλο τον πλούτο αγαθών που κουβαλούσαν και χάθηκαν στο βυθό της θάλασσας. Σήμερα μας προσφέρουν πλούτο γνώσεων με όλα όσα μας αποκαλύπτουν για τις σχέσεις και τους δεσμούς ανάμεσα στις πόλεις, τις εμπορικές τους συνήθειες και κατά προέκταση τις συνήθειες της καθημερινότητάς τους. Το περίφημο ναυάγιο της Κωνσταντινούπολης στο λιμάνι του Θεοδοσίου συγκεκριμένα θα παρουσιαστεί αναλυτικά. Μάλιστα, οι θαλάσσιες διαδρομές δεν αφορούσαν μόνον εμπορικά πλοία που μετέφεραν αγαθά αλλά και επιβατηγά πλοία που μετέφεραν κόσμο, όπως προσκυνητές, γεγονός που επίσης καταδεικνύει την ξεκάθαρη ενδοεπικοινωνία των λιμανιών της περιοχής.
Ενδοεπικοινωνία
Ακόμη και μετά τον 10ο αιώνα και την ανάδυση κρατών και βασιλείων στα βόρειά της, όπως του ρωσικού, του βρουλγαρικού, του γεωργιανού, η Μαύρη Θάλασσα συνέχιζε να ενώνει τους πολιτισμούς, ανεξάρτητα από τις πολιτικές διαφορές που ανέκυπταν. Μάλιστα, ακόμη και όταν το Βυζάντιο άρχιζε να χάνει εδάφη, η επιρροή του ήταν τόση που συνέχιζε να κυριαρχεί στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. «Η Μαύρη Θάλασσα ήταν ένας χώρος επικοινωνίας και επαφής για τους πολλούς λαούς που διαβιούσαν στην εκτεταμένη αυτή περιοχή. Περισσότερο δε με την Κωνσταντινούπολη, και διαμέσου της Κωνσταντινούπολης, με το Αιγαίο και διαμέσου του Αιγαίου με τη Μεσόγειο», καταλήγει η κ. Καραγιάννη, εννοώντας ουσιαστικά ότι αυτήν η επικοινωνία, σε μία τελείως διαφορετική βάση και με άλλους όρους, μπορεί να «αναβιωθεί», να αποκτήσει θέση στο σήμερα, μέσα από τα ευρωπαϊκά προγράμματα «Ολκάς» και «Λιμήν» και τις επιμέρους δράσεις τους.
Πηγή: Χ. Σκανδύλα, Αγγελιοφόρος
Δεν υπάρχουν σχόλια