«Συνομιλία» με τα θαυμάσια εκμαγεία του Μουσείου Πούσκιν θα έχουν 211 νομίσματα από την αρχαιότητα μέχρι την εποχή του Ναπολέοντα, στην έ...
 |
| «Συνομιλία» με τα θαυμάσια εκμαγεία του Μουσείου Πούσκιν θα έχουν 211 νομίσματα από την αρχαιότητα μέχρι την εποχή του Ναπολέοντα, στην έκθεση «Οι δύο όψεις του νομίσματος – Ιστορίες και σώματα» που φιλοξενείται στη Μόσχα |
Με τι θα έμοιαζε μια «φωτογραφία» της αρχαιότητας; Μια μικρή αλλά ευκρινής εικόνα για το πώς έβλεπαν τότε οι άνθρωποι τον εαυτό τους, τον Θεό, τον κόσμο; Μα με ένα νόμισμα.
Η λέξη αντλεί την ετυμολογία της από τον νόμο, την εκδίδουσα αρχή που το κόβει και καθορίζει το βάρος του. Καθόλου τυχαία, το νόμισμα συνδέθηκε με τον αρχαίο ελληνικό κόσμο και την αναβαθμισμένη θέση του πολίτη, του μορφωμένου, υπεύθυνου μέλους μιας κοινωνίας που είχε δικαιώματα, υποχρεώσεις, επάγγελμα και περιουσία, και πλήρωνε φόρους.
Οι αρχαίες ελληνικές πόλεις, σε αντίθεση με τη Μεσοποταμία και την Αίγυπτο, έκοψαν νομίσματα διότι ήταν απαραίτητα σε μια καθημερινότητα στην οποία ο ηγεμόνας δεν συγκέντρωνε αποκλειστικά όλη την παραγωγή ή τον πλούτο.
Οι παραστάσεις πάνω στις όψεις των νομισμάτων είναι μια οπτική συμπύκνωση ολόκληρου του πολιτισμικού φορτίου για μια πόλη σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Σε μια περιορισμένη επιφάνεια, βρίσκουμε ένα σύμπαν πληροφοριών ακόμα και μια μορφή «προπαγάνδας» για τη διάδοση ιδεών αλλά και την ισχύ ενός άρχοντα.
Την ομορφιά και τη γνώση αυτού του κόσμου σε σμίκρυνση φέρνει στην επιφάνεια μια θαυμάσια έκθεση με τίτλο «Οι δύο όψεις του νομίσματος – Ιστορίες και σώματα: Χαράσσοντας την ανθρώπινη μορφή από την αρχαιότητα έως τους πρώιμους νεώτερους χρόνους», που εγκαινιάζεται την Τρίτη στη Μόσχα. Πραγματοποιείται στο πλαίσιο του «Έτους Ελλάδας στη Ρωσία», θα φιλοξενηθεί στην αίθουσα 24 του Μουσείου Πούσκιν και είναι καρπός συνεργασίας του Μουσείου Πούσκιν με το Μουσείο Μπενάκη, με την αρωγή του Κοινωφελούς Ιδρύματος Κοινωνικού & Πολιτιστικού Εργου (ΚΙΚΠΕ).
Σημείο αναφοράς της έκθεσης συνιστά η απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής διαμέσου των εποχών. Το Μουσείο Πούσκιν διαθέτει εξαιρετική συλλογή από εκμαγεία αρχαίων αγαλμάτων, τα οποία θα «συνομιλήσουν» με τις μορφές που κοσμούν τα νομίσματα.
Δεληβορριάς και Ντεκότ
Αξίζει να αναφερθεί ότι η έκθεση εντάχθηκε στο Έτος, αλλά η σύζευξη ανάμεσα στην Αθήνα και τη Μόσχα για να πραγματοποιηθεί η συνεργασία αυτή είναι παλαιότερη και η ευτυχής συγκυρία το έφερε να αποτελέσει μέρος μιας ολόκληρης ομάδας εκδηλώσεων και στις δύο χώρες. Είναι το πρώτο μεγάλο διεθνές αφιέρωμα με το οποίο κάνει το ντεμπούτο του ο νέος διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, ο Γάλλος Ολιβιέ Ντεκότ, αν και η απαρχή της επαφής Μπενάκη και Πούσκιν εγγράφεται στις άοκνες προσπάθειες του Άγγελου Δεληβορριά, ο οποίος είχε ξεκινήσει αλληλογραφία με την ηγεσία του ρωσικού ιδρύματος ήδη από το 2013. Ο Γάλλος θα παραστεί στα λαμπρά εγκαίνια μέσα στην εβδομάδα και θα εκφωνήσει λόγο στα ρωσικά, μια γλώσσα την οποία γνωρίζει. Τα 211 νομίσματα, που θα κλέψουν την παράσταση ακόμα και από τα γύψινα εκμαγεία, προέρχονται από τη συλλογή του Πούσκιν αλλά και του Κοινωφελούς Ιδρύματος Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου το οποίο ιδρύθηκε και λειτουργεί στην Αθήνα από το 1988.
4.000 νομίσματα
H Νομισματική Συλλογή του KIKΠE αποτελείται από 4.000 και πλέον νομίσματα, που αποκτήθηκαν στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ μέσω δημοπρασιών και εμπορικών οίκων. Τον πυρήνα της συλλογής συγκροτούν αρχαιοελληνικά και βυζαντινά νομίσματα. Οι εκδότριες αρχές των πρώτων καλύπτουν σχεδόν ολόκληρο τον ελληνικό και ελληνίζοντα κόσμο – από την Ισπανία, τη Ν. Ιταλία και τη Σικελία έως τα ελληνιστικά βασίλεια που ιδρύθηκαν την επαύριον των κατακτήσεων του Μεγάλου Αλεξάνδρου από τη Μέση Ανατολή μέχρι τη ΒΔ Ινδία.
Η συλλογή αυτή έχει παραχωρηθεί (κατά παρακαταθήκη) στο Μουσείο Μπενάκη και παρουσιάζεται στο κοινό στην Ελλάδα και στο εξωτερικό μέσω εκθέσεων που διοργανώνονται υπό την αιγίδα του. Το 2006 είχαμε δει στην Κουμπάρη το αφιέρωμα «Χαλκούς Ενεκα Αλλαγής: Ο Άγνωστος Κόσμος των Χάλκινων Νομισμάτων», που μας είχε μυήσει στη γοητεία της συλλογής του ΚΙΚΠΕ.
Ταξίδι στον χρόνο
«Ο βασικός μας στόχος στη Μόσχα είναι να δείξουμε στο ρωσικό κοινό το ταξίδι της ανθρώπινης μορφής μέσα στον χρόνο, με “όχημα” το νόμισμα. Θα υπάρχουν από αρχαϊκά αθηναϊκά νομίσματα μέχρι νομίσματα της εποχής του Ναπολέοντα. Κοντά τους έχουμε επιλέξει να τοποθετήσουμε διάφορα σπαράγματα ή αντικείμενα που προέρχονται από το Μουσείο Μπενάκη και σχετίζονται με το ανθρώπινο σώμα, ενώ γύρω θα βρίσκονται τα εκμαγεία του Πούσκιν», λέει στην «Κ» η Βασιλική Πέννα (DPhil Oxon, αναπλ. καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πελοποννήσου) που επωμίστηκε την επιμέλεια της έκθεσης σε συνεργασία με τον δρα Sergei Kovalenko (Τμήμα Νομισμάτων, Μουσείο Πούσκιν) και τον Γιάννη Στόγια (ερευνητή - επιμελητή, Νομισματική Συλλογή ΚΙΚΠΕ). «Νομίζω ότι καταφέραμε να φτιάξουμε ένα ολόκληρο αφήγημα που τέρπει το βλέμμα όσων θέλουν να εστιάσουν στη μικρογραφία και τη λεπτομέρεια αλλά και στην ομορφιά των αγαλμάτων σε φυσικό μέγεθος, και είναι πιστά αντίγραφα των μεγάλων έργων καλλιτεχνών της αρχαιότητας και της Αναγέννησης», συμπληρώνει η κυρία Πέννα.
Ήρωες και θεοί
Το αφιέρωμα έχει έξι ενότητες: η βασική αφορά τον ανθρωπομορφισμό του Θείου, μια αντίληψη που εκφράστηκε κατ’ εξοχήν από το ελληνικό πνεύμα. Ένας αριθμός παραστάσεων καλύπτει το ελληνορωμαϊκό πάνθεον, όπως και την εμφάνιση της χριστιανικής εικονογραφίας.
Μετά τον ενδιάμεσο κρίκο των ηρώων, ακολουθεί η οπτικοποίηση του ανθρώπινου παράγοντα, μια πλούσια πινακοθήκη μορφών της εξουσίας: βασιλείς, βασίλισσες, αυτοκράτορες, ηγεμόνες και τσάροι, αλλά και οικιστές, προσωπικότητες κ.ά.
Μια ειδική ενότητα συνιστούν οι προσωποποιήσεις (ποτάμιοι θεοί, πόλεις, περιοχές, θεσμοί, έννοιες κ.ο.κ.) και μια άλλη είναι αφιερωμένη σε καλλιτεχνικά ρεύματα: αντανακλώντας τις αναζητήσεις της μεγάλης πλαστικής, οι επιφάνειες των νομισμάτων και των μεταλλίων αποτέλεσαν εξαιρετικό πεδίο πρόκλησης για τους χαράκτες (κάλλος εν σμικρώ). Η προσοχή στρέφεται και στην απεικόνιση μερών του σώματος, σε ανθρώπινες όψεις, στάσεις και κινήσεις. Τέλος, γίνεται εξέταση της διάχυσης του ανθρωπομορφισμού σε έναν ευρύτερο γεωγραφικό χώρο, βάσει μιας σειράς νομισματικών απομιμήσεων. Η έκθεση θα συμπληρωθεί από έναν εξαιρετικό κατάλογο, ο οποίος ετοιμάζεται από το ΚΙΚΠΕ και θα παρουσιαστεί στη Μόσχα στις αρχές του Σεπτεμβρίου, και ο οποίος θα περιέχει ενδιαφέροντα κείμενα με υπογραφές των επιμελητών, αρχαιολόγων όπως ο Χρίστος Ντούμας και ο Άγγελος Δεληβορριάς, αλλά και ειδικών στα νομίσματα. Το αφιέρωμα θα ολοκληρωθεί στις 30 Οκτωβρίου.
Το Πούσκιν
Το Μουσείο Πούσκιν άνοιξε τις πόρτες του στις αρχές του 20ού αιώνα για να μεταφέρει το πνεύμα της ευρωπαϊκής τέχνης στους Ρώσους, συνεπώς είχε εξαρχής έντονο εκπαιδευτικό χαρακτήρα, ιδιαίτερα για τους φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών που δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν εκτός συνόρων.
Έπειτα από πολλές αλλαγές ονομάτων, πήρε το όνομα του μεγαλύτερου Ρώσου ποιητή, αλλά δεν έχει σχέση ούτε με τη ζωή ούτε με το έργο του.
Πηγή: Μ. Πουρναρά, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια