Η Στοά του Αττάλου έχει πέσει θύμα βανδαλισμού επανειλημμένως. Μάλιστα, οι συντηρητές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών τρέχουν κάθε ...
 |
| Η Στοά του Αττάλου έχει πέσει θύμα βανδαλισμού επανειλημμένως. Μάλιστα, οι συντηρητές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών τρέχουν κάθε τόσο να καθαρίσουν στις 4 το πρωί. |
Η Καπνικαρέα, η μικρή βυζαντινή εκκλησία στον πολυσύχναστο δρόμο της Αθήνας, είναι από τα μνημεία-θύματα της πόλης που υποφέρουν συχνά από τα συνθήματα και τα γκράφιτι κάποιων ομάδων.
Όπως η Στοά του Αττάλου προς την πλευρά του ΗΣΑΠ που οι συντηρητές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών τρέχουν κάθε τόσο να καθαρίσουν στις 4 το πρωί. Ακόμη περισσότερο το μνημείο Λυσικράτους στην Πλάκα που δοκιμάζεται από τις μουντζούρες, με σπρέι ή μπογιά, πολύ συχνά. Μια από τις πολλές αρμοδιότητες της δραστήριας εφορείας είναι και η αφαίρεση των γκράφιτι από τα μνημεία και όχι ο καθαρισμός σύγχρονων τοίχων και κτιρίων της πόλης, υπόθεση του δήμου.
Θέλοντας να αντιμετωπίσει το πρόβλημα στη ρίζα του, τις φθορές που προξενούν τα σύγχρονα γκράφιτι στα αρχαία μνημεία της πόλης, η ΕΦΑΠ Αθηνών απευθύνθηκε σε μαθητές χτίζοντας ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για σχολεία και φορείς. Το «Θ-ink: Το γκράφιτι ως ιστορική μαρτυρία και ως φθορά στα αρχαία μνημεία» είναι ένα πρόγραμμα προ-ενταγμένο με χρηματοδότηση (αναμένεται) 700.000 ευρώ, σε ΕΣΠΑ του ΕΥΔΕΠ «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευσης και Διά Βίου Μάθησης». Σχεδιάστηκε για τους αρχαιολογικούς χώρους της Αρχαίας Αγοράς, του Κεραμεικού και των Δυτικών Λόφων (Μουσών, Πνύκας, Νυμφών) και απευθύνεται στους μαθητές του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου.
«Πανάρχαια συνήθεια»
«Με αφετηρία την πανάρχαια αυτή συνήθεια του ανθρώπου, να γράφει, να χαράζει και να ζωγραφίζει “εκεί που δεν πρέπει”, οι επιστήμονες της εφορείας προσεγγίζουν τους μαθητές με στόχο να επικοινωνήσουν μαζί τους σχετικά με τα ζητήματα των αξιών των αρχαίων μνημείων και τους λόγους που οι αξίες αυτές μας αφορούν μέχρι σήμερα, της ανάγκης για την προστασία τους από τους βανδαλισμούς και του ρόλου της συντήρησης», λέει στην «Κ» ο προϊστάμενος του Τμήματος Συντήρησης Στέλιος Δασκαλάκης.
Ο ίδιος σημειώνει πως το γκράφιτι, αυθόρμητο ή προσχεδιασμένο χάραγμα, σε τοίχους και επιφάνειες του δημόσιου χώρου, είναι μια παλιά συνήθεια του ανθρώπου στην προσπάθειά του να ορίσει τη θέση του στην ιστορία και την κοινωνία. «Στις μέρες μας, τα αρχαία και παλαιότερα γκράφιτι που διατηρούνται σε μνημεία τυγχάνουν προστασίας από την Αρχαιολογική Υπηρεσία ως σημαντικές ιστορικές και αρχαιολογικές μαρτυρίες, ενώ τα σύγχρονα αντιμετωπίζονται ως βανδαλισμός και καθώς αποτελούν ανεπίστρεπτη υλική φθορά και αισθητική αλλοίωση, οι συντηρητές αρχαιοτήτων τα απομακρύνουν άμεσα».
Το «Θ-ink» αναπτύσσει τη θεματολογία του αντλώντας στοιχεία από την παγκόσμια και την ελληνική ιστορία της τέχνης, τη μελέτη περιβάλλοντος, τη χημεία, την επιστήμη των υλικών και της συντήρησης των αρχαιοτήτων και πραγματεύεται ζητήματα που σχετίζονται με τα ενδιαφέροντα και τις γνώσεις των μαθητών. «Μέσα από το πρόγραμμα οι νέοι επιχειρούν μια διαφορετική ανάγνωση των μνημείων και των ιστορικών μαρτυριών που αυτά φέρουν, παρακολουθούν και εκτιμούν το έργο της συντήρησης και καλούνται, μέσα από διάλογο, να σκεφτούν (μτφρ. Θ-ink) και να διαμορφώσουν απόψεις για την πρακτική του σύγχρονου γκράφιτι και τις επιπτώσεις του».
 |
| Το μνημείο Λυσικράτους στην Πλάκα δοκιμάζεται από τις μουντζούρες, με σπρέι ή μπογιά, πολύ συχνά. |
«Ξενόφερτη νέα τέχνη»
Ο κ. Δασκαλάκης εξηγεί πως η συνεργασία του ελληνικού γράμματος Θ με την αγγλική λέξη ink –μελάνι– εκτός της εννοιολογικής αξίας της λέξης, «σκέψου», επιλέχθηκε για τη συγκεκριμένη δράση για να υποδηλώσει τη μετατροπή μιας αρχαίας συνήθειας, όπως ήταν το ιστορικό ακιδογράφημα, σε μια «ξενόφερτη νέα τέχνη», η οποία αναπτύχθηκε αρχικά σε χώρες που δεν έχουν την αρχαία πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας.
Η ιστορία του γκράφιτι κρατάει 2.500 χρόνια. Αρχαία χαράγματα υπάρχουν στον Παρθενώνα στην κορυφή του ναού και στους κίονες. Επίσης στο Ολυμπιείο, τον Κεραμεικό, το Σούνιο, με το πιο γνωστό αυτό του Λόρδου Βύρωνα που χάραξε το όνομά του σε κίονα του ναού του Ποσειδώνα. Γκράφιτι είναι και οι βραχογραφίες. «Τους εξηγούμε ότι εμείς προστατεύουμε τα μνημεία με ό,τι φθορά έχουν πάνω τους μέχρι το 1830 (σύσταση του ελληνικού κράτους). Από κει και πέρα ό,τι προστίθεται επάνω τους θεωρείται βανδαλισμός». Τους δείχνουν πόσο χρονοβόρος και κοστοβόρος είναι ο καθαρισμός τους στα μνημεία. Οτι το γκράφιτι γίνεται σε 5-10 λεπτά, ενώ οι συντηρητές χρειάζονται μια ημέρα να το αφαιρέσουν. «Το στοίχημα για μας είναι να μη μείνει στο μνημείο πάνω από ένα 24ωρο».
Την ομάδα εργασίας αποτελούν η διευθύντρια Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών Ελένη Μπάνου και οι Στέλιος Δασκαλάκης, Σοφία Παπιδά, Φώτης Κατέβας, Μαρία Λιάσκα, Λεωνίδας Μπουρνιάς, Βασιλική Μυλωνά, Μαρία Παύλου. Το πρόγραμμα είναι τριετές και σχεδιάζονται σεμινάρια σε σχολεία της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων, της Καβάλας, του Ηρακλείου και της Ρόδου.
Πηγή: Γ. Συκκά, Καθημερινή
Δεν υπάρχουν σχόλια