Η Θρακική γη έχει ακόμη πολλούς κρυμμένους θησαυρούς να μας αποκαλύψει. Στο πλαίσιο του προγράμματος που διερευνά την αρχαία Στρύμη στη Χερσ...
Η Θρακική γη έχει ακόμη πολλούς κρυμμένους θησαυρούς να μας αποκαλύψει. Στο πλαίσιο του προγράμματος που διερευνά την αρχαία Στρύμη στη Χερσόνησο της Μολυβωτής ένα δημόσιο κτίριο που αποκαλύφθηκε και η χρήση του μοιάζει με ναό αφιερωμένο μάλλον στην μητέρα των Θεών Κυβέλη μπορεί να το επιβεβαιώσει.
Σε μια θέση 5 χιλιόμετρα βόρεια των τειχών της πόλης το 1971 ο Τριαντάφυλλος Διαμαντής εντόπισε δύο βάσεις κιόνων. Αργότερα, το 2015, κατά τη διάρκεια της επιφανειακής έρευνας στους αγρούς της περιοχής αυτής εντοπίστηκε και άλλο άφθονο υλικό.
Το 2019 ο καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας ΑΠΘ Γρηγόρης Τσόκας διεξήγαγε μια γεωφυσική διασκόπηση χρησιμοποιώντας ηλεκτρική αντίσταση. Εντόπισε έτσι την παρουσία καταλοίπων σε έναν χώρο περίπου 70Χ40 μέτρα.
Τόσο η επιφανειακή έρευνα όσο και η γεωφυσική διασκόπηση έδειξαν ότι η δραστηριότητα ήταν περιορισμένη στο ανατολικό τμήμα των αγρών αυτών.
Το 2019 χαράχτηκαν δύο τομές. Τα αρχαιολογικά λείψανα ήταν δύο τοίχοι και ένας κατά χώρα πλίνθος. Όμως διάφορα θραύσματα μαρμάρων υπέδειξαν ότι στην περιοχή υπήρχε κάτι ιδιαίτερο.
Το 2022 πραγματοποιήθηκαν οκτώ δοκιμαστικές τομές. Στη μια εντοπίστηκαν θραύσματα κεραμικής ελληνιστικών χρόνων, ενώ στις άλλες δύο τμήματα τοίχων.
Την επόμενη περίοδο το 2023 δύο νέα τετράγωνα ανοίχτηκαν στο νότιο και βόρειο τμήμα της ανασκαφικής περιοχής. Το ένα, το βορειότερο, αποκάλυψε ελάχιστο υλικό ενώ στο νοτιότερο εντοπίστηκαν μαζί με ευρήματα της ελληνιστικής περιόδου και κεραμική νεολιθικής και πρώιμης εποχής χαλκού χωρίς όμως αρχιτεκτονικά κατάλοιπα. Έτσι, το μεγαλύτερο μέρος της ανασκαφής επικεντρώθηκε στην περιοχή όπου είχαν βρεθεί οι τοίχοι.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2023 αποκαλύφθηκαν τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα ενός κτιρίου σχήματος περισσότερο τετράγωνου παρά ορθογωνίου με προσανατολισμό βορειοανατολικά – νοτιοδυτικά, το οποίο αποτελείται από δύο χώρους. Ο μεγαλύτερος με διαστάσεις 8.30 μήκος Χ 7.90 πλάτος, ενώ ολόκληρο το κτίριο έχει διαστάσεις 10.80 μήκος και 7.90 πλάτος, το δε πάχος των τοίχων κυμαίνεται από 80εκ μέχρι 1 μέτρο.
Τομές στο νοτιοδυτικό εξωτερικό και νοτιοανατολικό εσωτερικό του σηκού (κύριο μέρος ναού όπου ήταν τοποθετημένο το άγαλμα της θεότητας στην οποία ήταν αφιερωμένος) δείχνουν ότι το κτίριο δεν έχει ανεγερθεί πάνω σε προηγούμενες κατασκευές. Στους τοίχους θεμελίωσης ύψους 30 εκ. τοποθετήθηκαν καλά επεξεργασμένοι ορθοστατικοί ασβεστολιθικοί δρόμοι.
Οι ενδείξεις που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι έχουμε να κάνουμε με ναό είναι:
-Από τα διαρθρωτικά στοιχεία σώζεται τμήμα μονολιθικού κατωφλιού καθώς και πλακόστρωτη επιφάνεια στον πρόναο. Στο εσωτερικό του σηκού σώζεται πλακόστρωση στο πίσω μέρος του ναού, ενώ στο κέντρο του ένας υπερυψωμένος λίθος με εγκοπές στο πλακόστρωτο, υποδηλώνει ότι εδώ υπήρχε κάποια κατασκευή που πιθανόν σχετίζεται είτε με βάση λατρευτικού αγάλματος, είτε με βωμό.
-Στο κέντρο του σηκού υπάρχουν τα λείψανα μιας πιθανής εστίας. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι δεν υπάρχει σύνδεση πρόναου με τον σηκό και ότι οι τοίχοι δεν ευθυγραμμίζονται καλά. Μάλιστα ο ίδιος ο πρόναος φαίνεται να έχει περισσότερες από μια φάσεις. Είναι πιθανό η κατασκευή του να πραγματοποιήθηκε σε μια δεύτερη περίοδο.
-Νότια του ναού εντοπίζεται ο τοίχος του τεμένους που είναι χτισμένος από μεγάλους ασβεστολιθικούς τραπεζοειδείς όγκους οι οποίοι σχηματίζουν μια όψη στο νότο. Στα νοτιοανατολικά πραγματοποιήθηκε σε βάθος τομή η οποία έφερε στο φως λίθους διαφόρων μεγεθών κάποιοι πολύ μεγάλοι οι οποίες έχουν απορριφθεί εσκεμμένα εκεί. Στα νότια του ναού διάφοροι τοίχοι σχηματίζουν μικρότερους χώρους ενώ στο άλλο άκρο του οι τοίχοι εφάπτονται στο σηκό αλλά σε υψηλότερο επίπεδο.
-Τα ευρήματα που θα μπορούσαν να σχετίζονται με λατρευτική δραστηριότητα ήταν πολύ περιορισμένα σε αριθμό και συνίστανται κυρίως σε αγγεία, θυμιατήρια, λιχνάρια, κατεργασμένα κέρατα ελαφιών κ.α. Επιπλέον, οι ντόπιοι ανέφεραν ότι τμήματα ενός γυναικείου αγάλματος είχαν βρεθεί σε κοντινά χωράφια το 1980, ένα χέρι που δυστυχώς κατέστρεψε μόλις το εντόπισε ο ιδιοκτήτης του αγρού και ένα κεφάλι που κατέληξε στη μαύρη αγορά.
Ο ναός ανεγέρθηκε στα μέσα του 3ου αι. π.Χ. βάση του θησαυρού τριών νομισμάτων του Αδαίου που βρέθηκαν μέσα σε μια μικρή οινοχόη, τοποθετημένη κάτω από το πλακόστρωτο του δαπέδου και κοντά στον ανατολικό τοίχο του ναού. Ο Αδαίος αποτελεί μια δυσερμήνευτη μορφή. Μια αφιερωματική επιγραφή στο επιστήλιο της αυλής του βωμού στη Σαμοθράκη σε ιερό που είναι αφιερωμένο στη μητέρα των θεών, αναφέρει το ίδιο όνομα. Ήταν ένας βραχύβιος ηγεμόνας της περιοχής, μεταξύ των περιόδων της ηγεμονίας των Σελευκιδών και των Πτολεμαίων. Μεγάλος όγκος νομισμάτων του εντοπίζεται στην ελληνιστική και ρωμαϊκή Μαρώνεια.
Στη Διονυσόπολη (περιοχή της Βουλγαρίας) ένας ναός παρόμοιος σε μέγεθος και χρονολογία που σχετίζεται με τη λατρεία της μητέρας των θεών με χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Κυβέλης η οποία ήταν, όχι μόνο ως θεά της γονιμότητας αλλά και προστάτιδα των ναυτικών, ίσως και να συνηγορεί στην υπόθεση ότι και ο ναός της Μολυβωτής ανήκε σε αυτήν. Ωστόσο, γνωρίζουμε πως και άλλοι θεοί έλαβαν τιμές στο ιερό του.
Την εποχή που ιδρύθηκε ο ναός δύναμη ήταν η Μαρώνεια, αλλά το πολιτικό τοπίο άλλαζε γρήγορα μεταξύ Πτολεμαίων, Σελευκιδών, Μακεδόνων. Ίσως ο ναός που ίδρυσε ο Αδαίος εγκαταλείφθηκε όταν οι Πτολεμαίοι ανέλαβαν την εξουσία στην περιοχή και η λατρεία των Αιγυπτίων θεοτήτων άρχισε να πρωτοστατεί. Η ταυτότητα της θεότητας που λατρευόταν είναι ανοιχτή προς συζήτηση με την Αθηνά, την Άρτεμι ή την Κυβέλη, μητέρα των Θεών, να αποτελούν πιθανότητες δεδομένων των κεράτων, του οριακού πλαισίου της τοποθεσίας και της τοποθεσίας δίπλα σε λίμνη. Η Άρτεμις είναι μια πολύ καλή «υποψήφια», αλλά ο παραλληλισμός του ναού με το ναό στη Διονυσόπολη και η εμπλοκή του Αδαίου με το ιερό της Σαμοθράκης συνηγορούν υπέρ της μητέρας των Θεών.
Η ανακοίνωση πραγματοποιήθηκε το πρωί της Πέμπτης από τις Δ. Τερζοπούλου, Ν. Arrington, Μ. Τσακακλάκη στο πλαίσιο της 37ης Επιστημονικής Συνάντησης για το Αρχαιολογικό Έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη.
Πηγή: Κ. Τσολάκη, Μακεδονία
Δεν υπάρχουν σχόλια