Ανακαλύφθηκε ο τάφος του παλαιότερου ηγεμόνα των Μάγια στο Μπελίζ με όλους τους θησαυρούς του

[Credit: Caracol Archaeological Project, Πανεπιστήμιο του Χιούστον] Οι αρχαιολόγοι έσκαψαν βαθύτερα από ένα προηγούμενο στρώμα το οποίο έφερ...

[Credit: Caracol Archaeological Project, Πανεπιστήμιο του Χιούστον]

Οι αρχαιολόγοι έσκαψαν βαθύτερα από ένα προηγούμενο στρώμα το οποίο έφεραν στο φως σε προηγούμενες ανασκαφές, βρίσκοντας στοιχεία για τον κόσμο του αρχαιότερου γνωστού ηγεμόνα των Μάγια.

Μαζί με τον ηγεμόνα βρέθηκαν μια σπάνια ψηφιδωτή μάσκα θανάτου από ιαντίτη (πιο πολύτιμος από τον νεφρίτη και εξαιρετικά σκληρός) και αγγεία σε σχήμα κουκουβάγιας, μαϊμούς και coatimundi (θηλαστικά που μερικές φορές περιγράφονται ως ρακούν διασταυρωμένα με λεμούριους), σύμφωνα με τους New York Times.

Οι αρχαιολόγοι εργάστηκαν στη σκιά πανύψηλων ερειπίων των Μάγια, διαπερνώντας το δάπεδο μιας δομής που είχαν ψάξει χρόνια πριν.

Από κάτω, βρήκαν έναν αρχαιότερο θάλαμο, που περιείχε ένα πτώμα και τους θησαυρούς με τους οποίους ήταν θαμμένο: μια σπάνια ψηφιδωτή μάσκα θανάτου και κοσμήματα από ιαντίτη, όστρακα από τον Ειρηνικό και περίτεχνα σχέδια σε κεραμικά και οστά.

Ήταν ο 1.700 ετών τάφος ενός ηγεμόνα των Μάγια – ο πρώτος που βρέθηκε ποτέ στο Καρακόλ, τη μεγαλύτερη τοποθεσία των Μάγια στο Μπελίζ – και περιείχε στοιχεία για έναν μεσοαμερικανικό κόσμο όπου οι πόλεις ανταγωνίζονταν η μία την άλλη από εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά.

[Credit: Caracol Archaeological Project, Πανεπιστήμιο του Χιούστον]

Βρέθηκαν κάποιοι από τους σπανιότερους θησαυρούς

«Βρήκαν έναν πολύ πρώιμο ηγεμόνα, οπότε αυτό είναι πολύ σημαντικό, και ισχυρίζονται ότι ήταν ο ιδρυτής μιας δυναστείας», δήλωσε ο Γκάρι Φάινμαν, αρχαιολόγος στο Μουσείο Field του Σικάγο, ο οποίος δεν συμμετείχε στην ανασκαφή. «Αυτό είναι ένα σημαντικό εύρημα».

Ο Άρλεν Τσέις, ένας από τους αρχαιολόγους που εργάζονται στο Καρακόλ, ήταν από τους πρώτους που μπήκαν στον τάφο. «Μόλις είδαμε τον θάλαμο, ξέραμε ότι κάτι είχαμε», είπε.

Από το ύφος των κεραμικών αγγείων, ήξερε ότι ο τάφος ήταν εξαιρετικά παλιός. Από το κόκκινο κινναβαρίτη γύρω του (με υδράργυρο), ήξερε ότι επρόκειτο για κάποιον με πολύ υψηλό κύρος.

Αλλά ήταν η ψηφιδωτή μάσκα, σε κομμάτια από ιαντίτη στο πλάι, που τον έκανε να συνειδητοποιήσει πόσο ασυνήθιστος ήταν ο τάφος. «Θεέ μου, αυτό είναι πολύ πιο σημαντικό από ό,τι νόμιζα», θυμάται να σκέφτεται.

[Credit: Caracol Archaeological Project, Πανεπιστήμιο του Χιούστον]

Οι θησαυροί που βρέθηκαν μαζί με τον βασιλιά των Μάγια

Με κάθε ανακάλυψη καλούσε την Νταϊάν Τσέις, μια αρχαιολόγο με την οποία συνεργάζεται στο Καρακόλ εδώ και τέσσερις δεκαετίες. «Έλεγα συνέχεια, «Θέλεις να κατέβω;»», είπε. «Και έλεγε συνέχεια όχι. Και μετά, τελικά είπε ναι» (Οι Τσέις θα γιορτάσουν 50 χρόνια γάμου τον Αύγουστο).

Η Νταϊάν Τσέις έσπευσε από τη βάση τους στο Πανεπιστήμιο του Χιούστον για να κάνει έναν απολογισμό των ανακαλύψεων. Ο ηγεμόνας των Μάγια, όπως διαπίστωσαν, είχε γεράσει για την εποχή του, ζώντας αρκετά για να χάσει όλα τα δόντια του και για να αναπτυχθεί οστό πάνω από το σαγόνι του.

«Δεν είχαμε ξαναβρεί ποτέ κάποιον που να μπορούμε να αναγνωρίσουμε ως ηγεμόνα στο Καρακόλ, οπότε αυτό από μόνο του ήταν καταπληκτικό», δήλωσε η Νταϊάν Τσέις. Και «διπλό ουάου», είπε, ο ηγεμόνας μπορούσε να ταυτοποιηθεί ως ο ιδρυτής μιας δυναστείας.

Ο ηγεμόνας είχε ταφεί όχι μόνο με τη μάσκα, αλλά και με τρία σετ ωτοασπίδες από ιαντίτη, μια εξαιρετική πολυτέλεια για την ελίτ των Μάγια, και μια ποικιλία κεραμικών αγγείων. Απεικόνιζαν τον θεό των εμπόρων των Μάγια, ένα κολιμπρί και έναν ηγεμόνα που κρατούσε ένα δόρυ, με ικέτες που του έκαναν προσφορές.

Τα αγγεία απεικόνιζαν μια μαϊμού, μια κουκουβάγια και τα κεφάλια coatimundi – θηλαστικά που μερικές φορές περιγράφονται ως ρακούν διασταυρωμένα με λεμούριους.

Αγγείο με την μορφή κουκουβάγιας.
[Credit: Caracol Archaeological Project, Πανεπιστήμιο του Χιούστον]

«Είναι πράγματα που δεν έχουμε ξαναδεί»

Μέσω των ιερογλυφικών, οι αρχαιολόγοι αναγνώρισαν τον ηγεμόνα με το όνομα «Te K’ab Chaak» (που στην γλώσσα των Μάγια μεταφράζεται ως Κλαδί Δέντρου του Θεού της Βροχής), ο οποίος ανέβηκε στο θρόνο το 331 μ.Χ. Κυβέρνησε στο Καρακόλ όταν αυτό εξελισσόταν σε μεγαλύτερη πόλη, είπαν οι Τσέις, αλλά αιώνες πριν από την κορύφωσή της ως περιφερειακής δύναμης με περίπου 100.000 κατοίκους. Όπως και άλλες πόλεις των Μάγια, είχε εγκαταλειφθεί από το 900 μ.Χ. περίπου.

«Είναι πράγματα που δεν έχουμε ξαναδεί», δήλωσε ο Αρλέν Τσέις για ορισμένα από τα σχέδια.

Η ανακάλυψη «προσθέτει μια εντελώς νέα διάσταση» στην περιοχή, δήλωσε η Μελίσα Μπαντίγιο, η διευθύντρια του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας του Μπελίζ, μακροχρόνια συνεργάτης των Τσέις. «Είναι η πρώτη του είδους της, καθώς πρόκειται για έναν ηγεμόνα, έναν ιδρυτή, κάποιον τόσο παλιό, και σε τόσο καλή κατάσταση διατήρησης, για να είμαστε ειλικρινείς, επειδή η υγρασία δεν προσφέρεται για συντήρηση».

Για τους Τσέις, η ανακάλυψη ήταν συναρπαστική και λόγω του τρόπου με τον οποίο τα αντικείμενα σχετίζονται με άλλα ευρήματα κατά τη διάρκεια των ετών. «Χωρίς αυτόν τον τάφο, δεν θα είχαμε ιδέα για το πώς συνδέονται όλα μεταξύ τους», δήλωσε ο Άρλεν Τσέις.

[Credit: Caracol Archaeological Project, Πανεπιστήμιο του Χιούστον]

Οι Μάγια και οι κάτοικοι του κεντρικού Μεξικό είχαν επαφές δεκαετίες νωρίτερα

Ορισμένα από τα αντικείμενα που βρέθηκαν στον τάφο μοιάζουν πολύ με εκείνα σε δύο άλλες ταφές στο Καρακόλ, που χρονολογούνται γύρω στο 350 μ.Χ., είπαν οι Τσέις.

Η μία από αυτές περιείχε επίσης αποτεφρωμένα ανθρώπινα λείψανα, λεπίδες πράσινου οψιδιανού από το κεντρικό Μεξικό και ένα βλήμα για ένα άτλατλ – που χρησιμοποιούνταν για τη ρίψη ακοντίων – το είδος του αντικειμένου που συχνά συνδέεται με το Τεοτιχουακάν, μια αρχαία μητρόπολη σχεδόν 750 μίλια βόρεια. Η αποτέφρωση ήταν μια πρακτική του υψηλού επιπέδου Τεοτιχουακάν, αλλά όχι της ελίτ των Μάγια.

Τα στοιχεία αυτά, υποστηρίζουν οι Τσέις, υποδηλώνουν ότι οι πρώτοι Μάγια είχαν σχέσεις με τους κατοίκους του κεντρικού Μεξικού δεκαετίες νωρίτερα από ό,τι θεωρούνταν προηγουμένως, παρά τις μεγάλες γεωγραφικές αποστάσεις μεταξύ των πόλεών τους.

Είναι πιθανό να χρειάζονταν περισσότερες από 150 ημέρες για να περπατήσει κανείς από το Τεοτιχουακάν στο Καρακόλ την εποχή του Te K’ab Chaak. Ακόμη και σήμερα χρειάζονται σχεδόν 24 ώρες με αυτοκίνητο.

Κεραμική λεκάνη των Μάγια με κεφαλή coatimundi.
[Credit: Caracol Archaeological Project, Πανεπιστήμιο του Χιούστον]

Η παγκοσμιοποίηση του αρχαίου κόσμου

Τα ευρήματα δείχνουν ότι αυτές οι πόλεις όχι μόνο γνώριζαν η μία την άλλη, αλλά και αλληλεπιδρούσαν, ίσως με απεσταλμένους στα υψηλότερα επίπεδα της κοινωνίας, είπαν οι Τσέις, ένα σημάδι αυτού που αποκάλεσαν «παγκοσμιοποιημένο» αρχαίο κόσμο εμπορίου και διπλωματίας.

Το συμπέρασμα αυτό ταιριάζει με άλλες έρευνες που δείχνουν ότι οι Μάγια έχτισαν κοινωνίες με περίπλοκες πολιτικές σχέσεις, είπαν οι ειδικοί, αν και ορισμένοι εξέφρασαν την προσοχή τους για την εξαγωγή συμπερασμάτων από τα ευρήματα μέχρι να μάθουν περισσότερα.

«Αυτός ήταν ένας πολύ δυναμικός, πολιτικός κόσμος», δήλωσε ο Δρ Φάινμαν. «Έχουν αποδείξεις για κάποιου είδους σύνδεση με το Τεοτιχουακάν στο κεντρικό Μεξικό, αλλά ποιος είναι ο μηχανισμός αυτής της σύνδεσης – ένα πρόσωπο; ιδέες; – είναι πιο δύσκολο να πούμε. Οι ερμηνείες τους μπορεί να είναι σωστές, αλλά θα έλεγα ότι θα ήθελα να το δω να διευκρινίζεται σε ένα άρθρο προτού μπορέσω να πω περισσότερα».

Η Ρόζμαρι Τζόις, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϊ, δήλωσε επίσης ότι θα ήθελε να μάθει περισσότερα. Οι εξετάσεις DNA και ισοτόπων, τις οποίες ελπίζουν να κάνουν οι Τσέις, θα μπορούσαν να αποκαλύψουν περισσότερα για τη ζωή των ανθρώπων που θάφτηκαν, και περισσότερες λεπτομέρειες για τα κεραμικά αγγεία θα μπορούσαν να βοηθήσουν να προσδιοριστεί αν ήταν εισαγόμενα ή τοπικές απομιμήσεις, είπε η Δρ Τζόις.

Η αρχαιολόγος Diane Chase ανασκάπτει τον τάφο του Te K'ab Chaak.
[Credit: Caracol Archaeological Project, Πανεπιστήμιο του Χιούστον]

Η χρονολόγηση θα αποτελέσει αντικείμενο διαφωνίας μεταξύ αρχαιολόγων για πολλές δεκαετίες

Οι Τσέις πιστεύουν ότι τα ευρήματα υποδεικνύουν παρατεταμένες σχέσεις των Μάγια με το Τεοτιχουακάν δεκαετίες πριν από το 378 μ.Χ., μια στιγμή που συχνά αποκαλείται «entrada», η οποία, σύμφωνα με ορισμένους αρχαιολόγους, σηματοδοτεί την άφιξη των κατοίκων του κεντρικού Μεξικού στις νότιες πεδινές περιοχές.

Το πότε ακριβώς όλες αυτές οι πόλεις αλληλεπιδρούσαν, και πώς και πού, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτελέσει αντικείμενο έντονης συζήτησης μεταξύ των αρχαιολόγων, εν μέρει επειδή ο βαθμός ακρίβειας που μπορεί να προσφέρει η τεχνολογία χρονολόγησης είναι περιορισμένος.

«Οι άνθρωποι που έχουν χρήματα σε αυτό το παιχνίδι στο Τικάλ (σ.σ. επιστήμονες που έχουν δημοσιεύσει εργασίες ή παίζουν τη φήμη τους), θα προσπαθήσουν να υποστηρίξουν ότι δεν είναι νωρίτερα από το 378», δήλωσε ο Δρ Τζόις, χαρακτηρίζοντας το επιχείρημα «ένα είδος ανόητης αναζήτησης, επειδή δεν μπορείς να φτάσεις σε τόσο κοντινή ημερομηνία». Οι Τσέις έχουν προβλέψει τέτοιες συζητήσεις.

«Υπάρχουν πολλά περισσότερα στην ιστορία που θα μας πάρει περισσότερο χρόνο για να τα ξετυλίξουμε», δήλωσε η Νταϊάν Τσέις. Θα υπάρξει «βασικά ένα επιχείρημα μέσω της κεραμεικής», δήλωσε ο Άρλεν Τσέις (χρονολόγηση βάσει τεχνοτροπίας).

Η αρχαιολόγος πιστεύει στην διασύνδεση μεταξύ αρχαίων πόλεων

Αλλά η Δρ Τζόις δήλωσε ότι συμφωνεί με την απεικόνιση ενός πολύπλοκου μεσοαμερικανικού κόσμου.

«Είναι πολύ πιο πιθανό το Τεοτιχουακάν να αναζητούσε σχέσεις με πολλά μέρη», είπε, παρά ένα σενάριο στο οποίο κάποιος από το κεντρικό Μεξικό έφτασε σε μια μόνο πόλη των Μάγια και «ξαφνικά όλα άλλαξαν».

Η Δρ Μπαντίγιο δήλωσε ότι οι αρχές του Μπελίζ ελπίζουν να παρουσιάσουν μερικά από τα ευρήματα στο Καρακόλ και ότι ο χώρος θα γίνει πιο προσβάσιμος με την ολοκλήρωση ενός νέου δρόμου. Είπε επίσης ότι ανέμενε ότι οι Τσέις, «με βάση το ιστορικό τους», θα επέστρεφαν σύντομα και πάλι στην περιοχή.

Πηγή: Σ. Αρχοντάκης, in.gr