Η επιστροφή του σφραγιδοκύλινδρου

Αριστερά, το τμήμα του σφραγιδοκύλινδρου που η Σουηδία επιστρέφει στην Ελλάδα, προκειμένου να επανενωθεί με το τμήμα (δεξιά) που βρίσκεται σ...

Αριστερά, το τμήμα του σφραγιδοκύλινδρου που η Σουηδία επιστρέφει στην Ελλάδα, προκειμένου να επανενωθεί με το τμήμα (δεξιά) που βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ναυπλίου.

Έναν αιώνα σχεδόν μετά την ανακάλυψή του επιστρέφει από τη μακρινή Ουψάλα της Σουηδίας στην αργολική γη όπου γεννήθηκε και θα συναντήσει το άλλο του μισό πλέον σε μια προθήκη του πρώτου ορόφου του Αρχαιολογικού Μουσείου Ναυπλίου. 

Και μπορεί να μοιάζει ταπεινό, το ύψους 5,7 εκ. πήλινο θραύσμα, που επιστρέφεται όμως είναι ιδιαιτέρως σημαντικό καθώς αποτελεί τον μοναδικό πήλινο σφραγιδοκύλινδρο της πρώιμης Εποχής του Χαλκού που έχει εντοπιστεί ως τώρα στην ηπειρωτική Ελλάδα, και ανασκάφηκε στην αρχαία Ασίνη. 

Το μικρότερο τμήμα που βρίσκεται στην Ελλάδα εντοπίστηκε στις αποθήκες του μουσείου, χωρίς ωστόσο να είναι αποσαφηνισμένη η προέλευσή του. Οι αρχαιολόγοι γνώριζαν πως επρόκειτο μόνο για προπολεμικό εύρημα που θα μπορούσε να προέρχεται από την Τίρυνθα, τις Μυκήνες ή την Ασίνη. Η εικόνα για τον “τόπο καταγωγής” του άλλαξε άρδην όταν σε μια απογραφή των αρχαιοτήτων που βρίσκονται στο πανεπιστημιακό μουσείο της Ουψάλα, στη Σουηδία, την περίοδο 2012-14, εντοπίστηκε το θραύσμα  που θα επανενωνέται τώρα με αυτό που ήδη βρισκόταν στην Ελλάδα. Στα σουηδικά αρχεία αναφερόταν η  πρόελευσή του, καθώς βρέθηκε το 1926 κατά τη διάρκεια αρχαιολογικής ανασκαφής που ξεκίνησε ο τότε διάδοχος του σουηδικού θρόνου και μετέπειτα βασιλιάς Γουσταύος Αδόφλος.

Το πήλινο θραύσμα απεικονίζει ένα μοτίβο που σώζεται αποσπασματικά κι αποτελείται  από ένα μοτίβο που παραπέμπει είτε σε ομόκεντρους κύκλους, είτε σε σπείρα. Πρόκειται για ένα μοτίβο που απαντάνται συχνά σε σφραγίδες για τη διακόσμηση ή και τη διασφάλιση του περιεχόμενου μεγάλων πίθων, όπως εξήγησε στα “ΝΕΑ” η επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αργολίδας, Άλκηστις Παπαδημητρίου. 

Το χρηστικό αυτό αντικείμενο, που εντοπίστηκε στα στρώματα μιας οικίας που χρονολογείται στο τέλος της 3ης χιλιετίας π.Χ. - σε μια εποχή ακμής για την Ασίνη η οποία αποτελούσε ένα σπουδαίο κέντρο μαζί με τη Λέρνα και την Τίρυνθα φέροντας έντονα στοιχεία πρώιμης αστικοποίησης, σύμφωνα με την κ. Παπαδημητρίου - αποτελεί ένα εργαλείο, του οποίου ως σήμερα μόνο το αποτύπωμα ήταν γνωστό. Έχουν βρεθεί στη βορειοανατολική Πελοπόννησο  περίπου 70 εστίες και σε 100 αγγεία με ανάγλυφη διακόσμηση, όμως ως τώρα δεν είχαν βρεθεί οι σφραγιδοκύλινδροι που επέτρεπαν στον εκάστοτε αγγειοπλάστη να τη δημιουργήσει με αποτέλεσμα οι αρχαιολόγοι να εικάζουν πως το εν λόγω εργαλείο λόγω του φθαρτού υλικού κατασκευής του (ξύλο ή οστό) δεν διασώθηκε ως τις μέρες μας. 

Η επανένωση

“Η απόφαση της σουηδικής κυβέρνησης να διευκολύνει την επανένωση του πήλινου σφραγιδοκύλινδρου της Ασίνης αποτελεί ένα εξαιρετικό σύμβολο της μακροχρόνιας συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Σουηδίας”, αναφέρει ο  σουηδός πρέσβης στην Αθήνα Γιόχαν Μποργκσταμ με αφορμή την επανένωση των δύο θραυσμάτων η οποία κατέστη δυνατή, κατόπιν συζητήσεων μεταξύ του μουσείου Gustavianum, του Πανεπιστημίου της Ουψάλα και του Αρχαιολογικού Μουσείου Ναυπλίου. 

“Είναι απόδειξη της δέσμευσής μας να διατηρήσουμε και να μοιραστούμε την πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης για τις μελλοντικές γενιές”, προσθέτει ο πρέσβης, ενώ η διευθύντρια του Σουηδικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στην Αθήνα δρ. Τζένι Βαλιένστεν δηλώνει ενθουσιασμένη που βλέπει αυτό το σημαντικό τεχνούργημα επιτέλους να επανενώνεται. 

Η τελετή παράδοσης θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη σε κλειστή εκδήλωση στην οικία του σουηδού πρέσβη  παρουσία της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη και της εφόρου Άλκηστης Παπαδημητρίου, ενώ μέσα στον επόμενο μήνα τα δύο θραύσματα θα πάρουν την τελική τους θέση σε προθήκη του μουσείου, αφού προηγηθεί ειδική κατασκευή που θα επιτρέπει στον επισκέπτη να αντιλαμβάνεται την κυλινδρική, διαμέτρου 6 εκ. μορφή του σφραγιδοκυλίνδρου. 

Πηγή: Μ. Αδαμοπούλου, Τα Νέα