Πήλινη ανδρική κεφαλή από τις Φερές

 Η πρόσθια όψη της κεφαλής. H πήλινη γενειοφόρος κεφαλή με στεφάνη (αρ. ευρ. ΒΕ  1631) αποκαλύφθηκε στο εξωαστικό ιερό της Εν(ν)οδίας και το...

 Η πρόσθια όψη της κεφαλής.

H πήλινη γενειοφόρος κεφαλή με στεφάνη (αρ. ευρ. ΒΕ  1631) αποκαλύφθηκε στο εξωαστικό ιερό της Εν(ν)οδίας και του Διός Μειλιχίου στη θέση «Αλεπότρυπες»  Βελεστίνου. Το ιερό βρισκόταν στα δυτικά της αρχαίας πόλης των Φερών, σε απόσταση 140 περίπου μέτρων από τη δυτική πύλη των τειχών της ακρόπολης. Η ανωτέρω κεφαλή βρίσκεται στη μόνιμη έκθεση του «Αθανασάκειου» Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου.

Είναι μικρότερη του φυσικού (23,6 εκ. ύψος) και η κατάσταση διατήρησής της είναι κακή. Το μουστάκι και η γενειάδα είναι σχηματοποιημένα, τα μάτια είναι αμυγδαλωτά. Πλούσια κυματιστή κόμη που διακοσμείται από στεφάνη, περιβάλλει το μέτωπο και τους κροτάφους. Στο εσωτερικό του λαιμού υπάρχει κοιλότητα για ένθεση κάποιου άλλου υλικού, πιθανώς ενός ξύλινου στύλου που στήριζε την κεφαλή και στον οποίο προσαρμόζονταν τα ενδύματα. Συνεπώς, ίσως πρέπει να αποκατασταθεί ως υπόστυλο «ξόανο» με πήλινη κεφαλή.  Τα στυλιζαρισμένα χαρακτηριστικά του προσώπου οδηγούν σε χρονολόγηση στο β’ μισό του 5ου αι. π.Χ..

Η ερμηνεία της κεφαλής ως Διός Μειλιχίου στηρίζεται σε άλλα παράλληλα παραδείγματα, στην πιθανή ανάγνωση του ονόματος του θεού σε ενεπίγραφη αναθηματική στήλη και στην εύρεση ενός κουλουριασμένου φιδιού από το συγκεκριμένο ιερό, καθώς το φίδι ήταν το σύμβολο του ανωτέρω θεού.

Ο Δίας ως Μειλίχιος συγκέντρωνε πολλές και διαφορετικές ιδιότητες: ήταν πλουτοδότης, προστάτης της οικογένειας, εξαγνιστής των δολοφόνων που έχυσαν συγγενικό αίμα και καθάρσιος θεός του Κάτω Κόσμου, ο οποίος μετά τον εξευμενισμό του με ειδικές τελετουργίες γινόταν μειλίχιος, γλυκός, πράος.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

Αποστολοπούλου – Κακαβογιάννη Ο., 1990. Ένα νέο ιερό στις Φερές, ΥΠΕΡΕΙΑ 1, 57-70.

Χρυσοστόμου Π., 1998. Η Θεσσαλική Θεά Εν(ν)οδία ή Φεραία Θεά, Αθήνα.

Stamatopoulou, M. 2014. “The Pasikrata Sanctuary at Demetrias and the alleged funerary sanctuaries of Thessaly. A re-appraisal” Kernos 27, 1-40.

Πηγή: Εφορεία Αρχαιοτήτων Μαγνησίας