Ένα Ξενία που θα μείνει κουφάρι

Το Ξενία της Άρτας, χτισμένο στο Κάστρο, είναι έργο του Διονύση Ζήβα. Ανήκει στον δήμο, αλλά το ΥΠΠΟ αποκλείει την πιθανότητα ιδιωτικής ε...

Το Ξενία της Άρτας, χτισμένο στο Κάστρο, είναι έργο του Διονύση Ζήβα. Ανήκει στον δήμο,
αλλά το ΥΠΠΟ αποκλείει την πιθανότητα ιδιωτικής επένδυσης.

Zήτημα που ξεπερνάει τα όρια της Άρτας είναι το θέμα που προκύπτει μετά την απόρριψη από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο της πρότασης του Δήμου Αρταίων για μετατροπή του ερειπωμένου Ξενία μέσα στο Κάστρο σε ξενοδοχείο. 

Ένα θέμα που εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι αφορά πρωτίστως την τοπική κοινωνία αποκαλύπτει την αδυναμία της πολιτείας να διαχειριστεί χρόνιες εκκρεμότητες. Για το ΚΑΣ, που ομόφωνα απέρριψε τη δυνατότητα επαναλειτουργίας ξενοδοχείου ως ιδιωτικής επένδυσης στο κτίριο του Ξενία Άρτας, είναι προφανώς προτιμότερη η διαιώνιση μιας μείζονος εκκρεμότητας για την Άρτα, καθώς επιλέγει να οχυρωθεί πίσω από ξύλινη γλώσσα, όπως δεν μας αφήνει να ξεχάσουμε η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ: «...τα μέλη γνωμοδότησαν ότι η λειτουργία ιδιωτικής ξενοδοχειακής εγκατάστασης εντός του κάστρου δεν συνάδει με τον δημόσιο χαρακτήρα του μνημείου καθώς και τον ιστορικο-πολιτιστικό χαρακτήρα του».

Το Ξενία της Άρτας είναι έργο του αρχιτέκτονος Διονύση Ζήβα και χτίστηκε το 1960 δίπλα στο Κάστρο και στη θέση του παλαιού Φρουρίου, που χρησίμευε ως φυλακές. Για την ανέγερση του Ξενία είχαν γίνει αρχαιολογικές έρευνες, χωρίς σημαντικά ευρήματα, και το ξενοδοχείο λειτούργησε ώς το 1992. Έκτοτε, ρημάζει και, όπως όλα τα Ξενία που έχουν αφεθεί στη μοίρα τους, είναι λεηλατημένο. Τα τελευταία χρόνια, το κτίριο παραχωρήθηκε στον Δήμο Αρταίων, ο οποίος με ευρύτατη συναίνεση (με την εξαίρεση του ΣΥΡΙΖΑ) επιθυμεί να προκηρύξει διαγωνισμό (δεχόμενος όποιους όρους θέσει το ΚΑΣ) για μίσθωση του κτιρίου σε ιδιώτη επενδυτή. Η λειτουργία ξενοδοχείου, σύμφωνα με τον δήμαρχο κ. Χρήστο Τσιρογιάννη, θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, θα φέρει έσοδα και θα δώσει στην Αρτα μια μονάδα υψηλών προδιαγραφών. Το ΚΑΣ επιμένει ότι η εγγύτητα στο Κάστρο, καθώς και το ότι το Ξενία είναι μέσα σε αρχαιολογικό χώρο, αφαιρεί τη δυνατότητα αξιοποίησης. Παρότι το κτίριο είναι στο στυλ των Ξενία που είχαν συμβάλει στην τουριστική ανάπτυξη της χώρας τα μεταπολεμικά χρόνια και παρότι φέρει την υπογραφή του Διονύση Ζήβα, δεν κρίθηκε διατηρητέο όταν είχε συζητηθεί το ενδεχόμενο κήρυξής του το 2009. «Το Ξενία της Άρτας όμως είναι ένα ιδιαίτερο κτίριο», έγραφε τότε στην «Κ» η αρχιτέκτων Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη. «Ένα πολύ καλό δείγμα αρχιτεκτονικής που κατάφερε να αναβαθμίσει το μέχρι τότε χαμηλό επίπεδο των ελληνικών ξενοδοχειακών μονάδων (παρόμοια προσπάθεια είχε γίνει τη δεκαετία του ’30 στις λουτροπόλεις, η οποία, δυστυχώς, επίσης εγκαταλείφθηκε στην τύχη της). Τα χρόνια που πέρασαν, η εγκατάλειψη και οι κακές επεμβάσεις συνέβαλαν στην υποβάθμισή του. Είναι, όμως, στοιχεία που μπορούν, αν όχι εύκολα, πάντως όχι δύσκολα να διορθωθούν».

«Η πρόταση για μετατροπή του Ξενία σε σύγχρονο ξενοδοχείο ενώνει, θεωρώ, τους περισσότερους Αρτινούς ανεξαρτήτως πολιτικών καταβολών», λέει ο Θεοχάρης Βαδιβούλης, δικηγόρος - γραφολόγος, ο οποίος ασχολείται επισταμένως με την ιστορία της Άρτας. «Το Ξενία είναι κομμάτι των παιδικών αναμνήσεων όλων των Αρτινών. Και στην περίπτωση αυτή, το βίωμα είναι πιο ισχυρό από την ιδεολογία».

«Το ότι δεν χαρακτηρίστηκε μνημείο σημαίνει ίσως ότι οι αρχιτέκτονες δεν κάνουμε σωστά τη δουλειά μας», γράφει η Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη. «Κρίνουμε, κατακρίνουμε, αλλά ελάχιστοι προσπαθούμε να ενημερώσουμε την κοινή γνώμη. Γιατί, στην περίπτωση που είχαμε ευαισθητοποιημένους πολίτες, το ΚΣΝΜ και το ΚΑΣ θα ήταν άχρηστα ή θα εξέταζαν μόνο ιδιαίτερα εξειδικευμένες περιπτώσεις».

Το θέμα είναι ότι το ΚΑΣ εξετάζει κατά περίπτωση και δεν χαράζει πολιτική ούτε μπορεί ή θέλει να δει το «μεγάλο κάδρο». Το ΥΠΠΟ, όμως, γνωμοδοτικό όργανο του οποίου είναι το ΚΑΣ, οφείλει να έχει θέση για την απαξίωση ενός όχι τυχαίου κτιρίου, η χρήση του οποίου αφορά μια ολόκληρη πόλη. Κατά το ΚΑΣ είναι προτιμότερο ένα λεηλατημένο κουφάρι δίπλα στο Κάστρο, που υποτίθεται θέλει να προστατεύσει, παρά ένα λειτουργικό κτίριο με θέσεις εργασίας.

Η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, που έχει εκτεθεί στην ιδέα της συνέργειας Δημοσίου και ιδιωτών μέσα από το «Διάζωμα» και την Πολιτιστική Διαδρομή της Ηπείρου, θα πρέπει να πάρει θέση.

«Μη χαρακτηρισμός δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην κατεδάφιση», λέει η Μάρω Καρδαμίτση-Αδάμη. Ο αρχιτέκτων Τάσος Μπίρης έχει αναφερθεί στο Ξενία Άρτας, καθώς αναλύει το έργο του Διονύση Ζήβα στον αφιερωματικό τόμο «Πορεία». «Η ικανότητα της ορθής αντίληψης και του ορθού χειρισμού της κλίμακας και της αναλογίας είναι ίσως ένα από τα μυστικά του οικονομικού τρόπου της αρχιτεκτονικής του Ζήβα...». Ο ίδιος ο Διονύσης Ζήβας σε εκτενή συνέντευξή του στον «Ταχυδρόμο» της Άρτας έχει εξηγήσει όλο το ιστορικό της ανέγερσης του Ξενία.

«Κάτι πολύ σημαντικό για τους ντόπιους (πέρα από την επένδυση και τις θέσεις εργασίας)», λέει ο Χάρης Βαδιβούλης, «είναι ότι μόνο με αυτόν τον τρόπο κάποιοι χώροι του Κάστρου θα είναι προσβάσιμοι “στον αρτινό λαό” 24 ώρες το 24ωρο». Η Εφορεία Αρχαιοτήτων έχει προτείνει μετατροπή του Ξενία σε Πολιτιστικό Κέντρο (με επιβάρυνση φυσικά του προϋπολογισμού του δήμου). Ο δήμαρχος της Άρτας θα συνεχίσει τις επαφές του. Το θέμα παραμένει ανοικτό να μας υπενθυμίζει ότι η ευημερία σχεδιάζεται με έργα, όχι με αποκλεισμούς.

Πηγή: Ν. Βατόπουλος, Καθημερινή