Μεγαλόπολη: Άναψε "πράσινο φως" για να ξεκινήσουν πάλι τα έργα στο αρχαίο θέατρο

Θέατρο Μεγαλόπολης. Αεροφωτογραφία του κοίλου, 2008 (φωτ. Κ. Ξενικάκης) Με ιδιαίτερη χαρά η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας ανακοινώνει...

Θέατρο Μεγαλόπολης.
Αεροφωτογραφία του κοίλου, 2008 (φωτ. Κ. Ξενικάκης)

Με ιδιαίτερη χαρά η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας ανακοινώνει την υπογραφή της προγραμματικής σύμβασης για την συνέχιση των εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης του αρχαίου θεάτρου Μεγαλόπολης. 

Πρόκειται για μία τριμερή συμφωνία, την οποία υπογράφουν η δρ. Μαρία Ανδρεαδάκη – Βλαζάκη, Γενική Γραμματέας του ΥΠ.ΠΟ.Α., ο Πέτρος Τατούλης, Περιφερειάρχης Πελοποννήσου και ο Διονύσης Παπαδόπουλος, Δήμαρχος Μεγαλόπολης. Με αυτό τον τρόπο δίνεται το «πράσινο φως» για την επανέναρξη των εργασιών στο μνημείο από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας, εργασίες οι οποίες διακόπησαν το 2016 λόγω λήξης ισχύος της προγραμματικής σύμβασης. Η υπογραφή μίας νέας σύμβασης, η οποία ουσιαστικά αποτελεί συνέχεια της προηγούμενης, ήταν επιβεβλημένη για διαχειριστικούς λόγους, κυρίως για εναρμόνιση των ενεργειών με το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει από το 2015 και εξής.

Οι εργασίες που θα εκτελεστούν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας στο πλαίσιο της νέας συμφωνίας του Υπουργείου Πολιτισμού με την περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση εστιάζονται α. στην αποκατάσταση έως το ύψος της δέκατης σειράς των εδωλίων των κερκίδων Β και Γ, των καλύτερα σωζόμενων κερκίδων του μνημείου και β. στη συντήρηση των εδωλίων του θεάτρου. Το κονδύλι προέρχεται από το λεγόμενο λιγνιτόσημο, το ειδικό αναπτυξιακό τέλος  που καταβάλει η ΔΕΗ σε περιοχές που δραστηριοποιείται, με φορέα διαχείρισης το Δήμο Μεγαλόπολης. 

Της υπογραφής της σύμβασης προηγήθηκε η εκπόνηση και η έγκριση της μελέτης εφαρμογής για την αποκατάσταση των δύο κερκίδων με σχετική Υπουργική Απόφαση του Δεκεμβρίου 2018. Οι επεμβάσεις που περιλαμβάνονται στην εκπονηθείσα μελέτη αφορούν στις δύο κερκίδες, δύνανται, όμως, να εφαρμοστούν για την ανάκτηση της κάτω ζώνης όλου του κοίλου.  Η μελέτη που συντάχθηκε από το προσωπικό που προσελήφθη για το έργο το 2016 θέτει ως στόχο των επεμβάσεων  τη  διάσωση του μνημείου, την ανάσχεση της περαιτέρω φθοράς, την απόδοσή του στο κοινό και τη λειτουργική αξιοποίησή του έχοντας πρώτα πετύχει την ολοκληρωμένη προστασία του. Δύο είναι οι αρχές που διέπουν τη μελέτη: διατήρηση της αυθεντικότητας του μνημείου μέσω της προστασίας και συντήρησης του υπάρχοντος αρχαίου οικοδομικού υλικού και η κατά το δυνατόν αντιστρεψιμότητα των επεμβάσεων.

Οι εργασίες αποκατάστασης περιλαμβάνουν επιτόπιες μικρομετακινήσεις, ανατάξεις, συγκολλήσεις λίθινων μελών καθώς τοποθέτηση νέων εδωλίων από ασβεστόλιθο. Νέα λίθινα εδώλια σε ένα ποσοστό χρήσης μικρότερο του 40% επί του συνολικού χρησιμοποιούμενου υλικού θα τοποθετηθούν κυρίως στο ανώτερο σωζόμενο τμήμα των δύο κερκίδων. Με αυτό τον τρόπο θα επιτευχθεί η επανένταξη αρχαίου δομικού υλικού και θα ενισχυθεί η μορφολογική ταυτότητα του μνημείου.

Η Μεγάλη Πόλις, πρωτεύουσα του ομοσπονδιακού κράτους των αρχαίων Αρκάδων και μία από τις μεγαλύτερες αρχαίες πόλεις της Πελοποννήσου, εντοπίζεται στην περιοχή της σημερινής Μεγαλόπολης, έδρας του ομώνυμου Δήμου. Iδρύθηκε με πρωτοβουλία του Θηβαίου στρατηγού Επαμεινώνδα το 368 π.Χ.  για να αποτελέσει το νέο ισχυρό προπύργιο των Αρκάδων ενάντια στο σπαρτιατικό επεκτατισμό.  

Το δημόσιο κέντρο του άστεως διέσχιζε ο ποταμός Ελισσών. Στο  βόρειο τμήμα της Αγοράς εγκαταστάθηκαν –μεταξύ άλλων – οι χώροι λατρείας των εθνικών θεών των Αρκάδων, του Δία και του Πάνα, όπως πιστοποιούν και οι νομισματικές κοπές της νέας πρωτεύουσας αλλά και η Φιλίππειος Στοά, ένα από τα μεγαλύτερα ελληνικά στωικά οικοδομήματα, που ιδρύθηκε προς τιμήν του Φιλίππου Β’ Μακεδονίας τα έτη 338-336 π.Χ.

Νότια του ποταμού, στο τμήμα που ονομαζόταν Ορεστία από την τοπική παράδοση για την παρουσία του Ορέστη στην περιοχή, εγκαταστάθηκαν τα πρώτα κτήρια που έπρεπε να καλύψουν τις ανάγκες της νεοσύστατης πρωτεύουσας του Κοινού των Αρκάδων. Το παλαιότερο ήταν το Θερσίλειο, το ομοσπονδιακό Βουλευτήριο, που πήρε το όνομά του από το δωρητή του. Πρόκειται για μία υπόστυλη αίθουσα με προστώο, χώρος συνάντησης των Μυρίων, των 10.000 αντιπροσώπων των αρκαδικών πόλεων.

Λίγο αργότερα πλησίον του Θερσιλείου ιδρύθηκε το Θέατρο της Μεγαλόπολης, «μέγιστον των εν τη Ελλάδι» σύμφωνα με τον Παυσανία. Πράγματι η διάμετρος της ορχήστρας ανέρχεται σε 30μ., η μεγαλύτερη από κάθε άλλο ελληνικό θέατρο και η  χωρητικότητά του εκτιμάται σε 18-20.000 άτομα. Η διαμόρφωση του κοίλου χρονολογείται στο β’ μισό του 4ου αι., την εποχή που έδρασε ο ολυμπιονίκης Αντίοχος από το Λέπρεο, που ανέθεσε τις προεδρίες του κοίλου, όπως δηλώνεται στις επιγραφές πάνω στους θρόνους.  Το οικοδόμημα δε διέθετε μόνιμη σκηνή, καθώς η πρόσβαση στο Θερσίλειο γινόταν από την ορχήστρα. Το πρόβλημα επιλύθηκε με τη δημιουργία βόρεια του δυτικού αναλήμματος στενόμακρου οικοδομήματος , η γνωστή από τις πηγές σκηνοθήκη. Η ξύλινη σκηνή συρόταν πάνω σε τροχούς και έπαιρνε θέση πίσω από την ορχήστρα κατά τη διάρκεια των παραστάσεων. Το κοίλο του Θεάτρου, διαμορφωμένο στην πλαγιά ενός εν μέρει φυσικού λόφου, χωριζόταν σε τρεις ζώνες με δύο διαζώματα. Οι δύο πρώτες ζώνες διέθεταν  εννέα κερκίδες, εξυπηρετούμενες από δέκα κλίμακες, ενώ η ανώτατη ζώνη είχε δεκαέξι κερκίδες. Σήμερα σώζονται μόνο οι κατώτερες σειρές της πρώτης ζώνης.

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας επιθυμεί να ευχαριστήσει όλους τους φορείς για τη συνεργασία τους στον κοινό στόχο της αποκατάστασης του μεγαλύτερου Θεάτρου της ελληνικής επικράτειας: α. τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων του ΥΠ.ΠΟ.Α., τον Προϊστάμενο Δ. Σβολόπουλο και την Προϊσταμένη Τμήματος Μελετών Ε. Τουμπακάρη για τις εύστοχες παρατηρήσεις τους επί της μελέτης εφαρμογής, β. το γραφείο της Γενικής Γραμματέως του ΥΠ.ΠΟ.Α. για τον ενδελεχή έλεγχο του σχεδίου της προγραμματικής σύμβασης, γ. το Δήμαρχο Δ. Παπαδόπουλο, τον Αντιδήμαρχο Γ. Φουσέκη και το Δημοτικό Συμβούλιο Μεγαλόπολης για την απόφαση έγκρισης του σχεδίου της Π.Σ. και δ. τον Περιφερειάρχη Π. Τατούλη, τον Αντιπεριφερειάρχη Β. Γιαννακούρα και το Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου για την απόφαση έγκρισης του σχεδίου της Π.Σ.

Οι εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν άμεσα, μόλις εγκριθεί  η πρόσληψη του απαραίτητου εποχικού επιστημονικού και εργατοτεχνικού προσωπικού για το έργο.

Πηγή: KalimeraArkadia